ก่อนจะกล่าวไปถึง สัมมาสมาธิ ลองมาพิจารณาก่อนว่า
-------------------------------------------------------------
คนทั่วไปที่ทำสมาธิได้นั้นทำอย่างไร
คนสมัยก่อนพุทธกาล ก่อนที่พระศาสดาจะมาชี้เรื่องสัมมาสมาธิ ก็มีบรรดาโยคี นักบวช พรหมณ์ รู้จัก สมาธิกันมาก่อนแล้ว
ทีนี้ สมัยนั้น คนเหล่านั้นยังไม่มีปัญญา เห็นอริยสัจเช่นเดียวกับ พระพุทธองค์ ก็ยังไม่มีสัมมาสติ คำว่า สัมมาสติ นี้คือ มหาสติปัฎฐาน 4 นั้นแหละคือ เห็น กาย เวทนา จิต ธรรม เรียกว่า คนที่จะเจริญมหาสติ นี้จะทำให้รู้ซึ้งในวิถีจิตของตนอย่างละเอียด แยกแยะกองอกุศล หรือ กุศล ออกจากกันได้ชัดเจน
เมื่อ คนสมัยนั้น รู้จัก สมาธิ ก็ต่างบำเพ็ญทำสมาธิ บำเพ็ญกันอย่างไร ก็ตอบว่า บำเพ็ญกันอย่างงูๆ ปลาๆ เหมือนคนทั้งหลายฝึกสมาธิ นั่นแหละ เราฝึกสมาธิงูๆปลาๆ กันอย่างไร คนสมัยนั้นเขาก็ทำเหมือนเรา เริ่มต้น เขาก็หาคำบริกรรม หรือ กสิณ เพ่งเข้าไปให้จิตมันตั้งมั่น บางคนทำไปทำมา จิตตั้งมั่นไปจนถึง ฌาณ 4 และ อรูปฌาณก็มี
ทีนี้มาถึงประเด็นที่ว่าแล้ว
"ฌาณ 4 ของโยคีเหล่านั้น และ อรูปฌาณ เหล่านั้นแตกต่างจาก สัมมาสมาธิ ของพระศาสดาอย่างไร ?"
ผลแห่ง สมาบัติ ของคนเหล่านั้น แตกต่างจาก สัมมาสมาธิของพระศาสดา ด้วยที่ว่า
ก่อนจะเข้าสู่สมาธิได้ บุคคลเหล่านั้นทำไปด้วยความฝึกฝน หาได้ทำไปด้วยปัญญาที่มองเห็น รู้ละ อกุศลต่างๆ ได้ดัง สัมมาสมาธิ ของพระอริยะ
การตั้งมั่นของสมาธิ ของบุคคลเหล่านั้น หวั่นไหวได้ กำเริบได้ ความหลง ความไม่เข้าใจ กำเริบได้ เพราะ สติปัญญายังไม่บริบูรณ์ ยังมองไม่เห็น ธรรม เช่น พระอริยะ
ผลของสมาธิ ของบุคคลเหล่านั้น เจือด้วยความไม่รู้ ความหลง ถึงแม้ว่า เข้าสมาธิได้จริง แต่ การตื่น การรู้แจ้ง การมีสติแจ้ง ไม่ปรากฎกับ ลัทธิเดิมๆ
ดังนั้นทำให้ก่อนเข้าสู่สมาธิของลัทธิ เป็นไปด้วยความยากลำบาก ดังเช่น โยคี พราหมณ์ ต้องไปบำเพ็ญกันจนถึงขั้นอุกฤษณ์ ทำให้ การตั้งมั่นของสมาธิ ของลัทธิ ไม่เป็นไปแบบ ปกติ ทำให้ ผลของสมาธิของบุคคลเหล่านั้น ไม่รู้แจ้งในผล ในอกุศลหรือกุศลที่ยังเจืออยู่ในใจ
ทีนี้มาถึงว่า แล้ว เราควรฝึกอย่างไร
ตอบว่า ฝึกสมาธิ อย่างไม่ต้องไปกลัวว่า นี่เป็นสัมมาสมาธิหรือยัง นั่นเป็นมิจฉาสมาธิไหม
ถ้าเรา เจริญมหาสติดีแล้ว เราสังเกตุใจของตนได้ละเอียด เวลาเราทำสมาธิ เราจะมี
ปัญญาสังเกตุได้ว่า จิตเรามืดหรือแจ้ง สว่าง สะอาดสงบหรือไม่ ซึ่งจะค่อยๆเข้าสู่
สัมมา สมาธิได้เอง
** ตัวหลักก็คือ เมื่อเราทำสมาธิ ให้เราหัดสังเกตุดูที่ใจเราให้ดี ดูที่ใจไม่ได้ให้ดูที่อื่น
ไม่ได้ให้ดูแสงสี หรือนิมิตอะไร ดูความเปลี่ยนแปลงที่มันเกิดขึ้นที่ใจ แล้วเราจะเริ่ม
เข้าใจได้ด้วยตนเองว่า สมาธิ กับ สัมมาสมาธิแตกต่างกันอย่างไร
แล้วดูความเปลี่ยนแปลงยังไงอะครับ ความเห็นที่ปม งงคือ เราดูความเปลี่ยนแปลงจิตเราก็จะจดจ่อพอจดจ่อมากๆจนทำให้เป็นการเพ่งไปพอเพ่งมากๆก็จะปรุงแต่งไปเองปะครับ หรือ ถ้าเราดูว่า จิตกำลังคิดไม่ดีถ้าเราบอกตัวเองว่าจิตกำลังคิดไม่ดี(ไม่ได้พุดออกมานะครับ) จิตก็เป็น 2 ปะครับไม่เปน 1 ปะครับ หรือถ้าเรากำหนดลมหายใจเข้าออกแล้วเราไปกำหนดดูการเปลี่ยนแปลงของจิตด้วย ก็เป็น 2 ปะครับ หรือเลือกเอาอย่างไดอย่างหนึ่งครับเลยอยากให้พี่รบกวนขยายความให้เข้าใจหน่อยนะครับ ขอบคุนครับ