เจ้าของน้องหมาหลายท่านอาจจะกำลังอยากจะให้น้องหมาไปผสมพันธุ์เผื่อว่าอาจจะมีลูกหมาน่ารักๆออกมาให้เลี้ยง แต่หลายคนก็เป็นมือใหม่ ไม่รู้ว่าจะทำอย่างไรดี น้องหมาจะผสมพันธุ์ได้ตอนไหน วันนี้เรามาลองดูกันค่ะ
วงรอบการเป็นสัดในสุนัขเพศเมีย
ก่อนจะไปดูว่าเราจะพาน้องหมาไปผสมพันธุ์ เราควรจะมาทำความเข้าใจกับวงรอบการเป็นสัดของน้องหมาเพศเมียกันเสียก่อน ระยะเวลาในแต่ละวงรอบการเป็นสัดของน้องหมาโดยรวมจะอยู่ที่ 5-8 เดือน (เฉลี่ยอยู่ที่ 6 เดือน) โดยมากเราแบ่งวงจรการเป็นสัดของน้องหมาไว้ 4 ระยะดังนี้
cc :
http://www.vetmed.lsu.eduระยะโปรเอสตรัส (Proestrous) เป็นระยะก่อนผสมจริง โดยจะกินเวลาประมาณ 3-17 วัน (โดยเฉลี่ยอยู่ที่ 9 วัน) เจ้าของจะสังเกตเห็นว่า อวัยวะเพศของน้องหมาเพศเมียจะบวมเต่งแดง มักจะมีเลือดไหลออกมาจากอวัยวะเพศ หรือที่เจ้าของบางท่านเรียกว่าเป็นเมนส์นั่นเอง แต่การเป็นเมนส์ของน้องหมาต่างจากในคนนะคะ ในน้องหมาจะเป็นผลจากที่มีเม็ดเลือดแดงเข้ามาสะสมที่เส้นเลือดฝอยที่มดลูกในช่วงนี้ เพื่อเตรียมพร้อมมดลูกให้พร้อมต่อการผสมพันธุ์ แต่ในคนจะเป็นผลจากการลอกหลุดของผนังมดลูกเพราะหมดวงรอบวงจรการตกไข่ในรอบนั้นๆ ระยะนี้น้องหมาเพศผู้จะแสดงท่าทีสนใจน้องหมาเพศเมีย แต่น้องหมาเพศเมียจะยังไม่ยอมให้ตัวผู้ขึ้นขี่เพื่อผสมพันธุ์ค่ะ
ระยะเอสตรัส (Estrous) เป็นระยะผสมจริง ซึ่งจะกินเวลา 3-21 วัน (โดยเฉลี่ย คือ 9 วัน) เป็นระยะที่ตัวเมียจะยอมให้ตัวผู้ขึ้นขี่เพื่อผสมพันธุ์ จะเกิดการตกไข่และปฏิสนธิกับอสุจิเป็นตัวอ่อน (ถ้ามีการผสมพันธุ์) ในช่วงนี้ อวัยวะเพศของน้องหมาเพศเมียจะยังบวมอยู่แต่จะเริ่มเหี่ยวลงเมื่อเทียบกับระยะ Proestrus
ระยะไดเอสตรัส (Diestrous) เป็นระยะหลังผสมพันธุ์ เมื่อเข้าสู่ระยะนี้น้องหมาจะไม่ยอมให้ตัวผู้ขึ้นขี่เพื่อผสมพันธุ์แล้ว ช่วงนี้จะเป็นระยะที่มีฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนสูง ฮอร์โมนนี้จะช่วยทำให้มดลูกของน้องหมาเหมาะสมสำหรับการตั้งท้อง ถ้าน้องหมาผสมพันธุ์มาก็จะตั้งท้อง โดยใช้เวลาตั้งท้องประมาณ 60 วัน ส่วนในน้องหมาที่ไม่ได้ผสมพันธุ์ระยะนี้จะกินเวลาไม่แน่นอน โดยมากจะอยู่ที่ประมาณ 60-80 วันค่ะ
ระยะแอนเอสตรัส (Anestrous) เป็นระยะพักของวงจรการเป็นสัด โดยจะเป็นช่วงที่สืบเนื่องต่อมาจากระยะไดเอสตรัส โดยมากจะกินเวลานานประมาณ 90-150 วัน โดยจะเป็นระยะที่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงของระบบสืบพันธุ์ในน้องหมาเพศเมีย จะพบว่าอวัยวะเพศจะมีขนาดปกติ ไม่มีอาการบวมแดง
น้องหมาจะเริ่มเป็นสัดครั้งแรกเมื่ออายุเท่าไหร่ และนำไปผสมได้เลยหรือไม่
น้องหมาเพศเมียจะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ และเริ่มแสดงอาการเป็นสัด (อวัยวะเพศบวมแดง มีเมนส์) ครั้งแรกเมื่ออายุ 6-10 เดือน แต่ในบางตัวอาจจะไปเริ่มเข้าวงจรตอนอายุหลัง 1 ปีก็ได้ เมื่อเทียบกัน น้องหมาพันธุ์ใหญ่จะเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์ช้ากว่าน้องหมาพันธุ์เล็กค่ะ แนะนำว่าในการเป็นสัดครั้งแรกหรือน้องหมาอายุยังไม่ถึง 1 ปี ไม่นำไปควรผสมทันที เนื่องจากแม้จะถึงวัยเจริญพันธุ์แล้ว แต่ร่างกายอาจจะยังโตไม่เต็มที่ดี กระดูกเชิงกรานยังขยายไม่เต็มที่ ถ้าน้องหมาท้องก็อาจจะมีปัญหาคลอดยากได้ ดังนั้นถ้าจะนำน้องหมาไปผสมพันธุ์ ควรรอให้เป็นสัดครั้งที่สองหรืออายุเกิน 1 ปีก่อนจะดีกว่าค่ะ
แล้วจะผสมพันธุ์น้องหมาวันไหนดีที่สุด
จากที่กล่าวมาแล้วว่าระยะผสมจริงคือ ระยะเอสตรัส แต่เจ้าของน้องหมาหลายท่านก็ไม่แน่ใจว่าแล้วจะผสมพันธุ์น้องหมาตอนไหนดีที่สุด เพราะน้องหมาบางตัวก็มีระยะเวลาวงรอบไม่เป็นไปตามค่าเฉลี่ย หรือสังเกตลักษณะอวัยวะเพศน้องหมาไม่เป็น โดยมากแล้วจะนิยมเลือกวันผสมกันตามดังต่อไปนี้
การนับวัน หลายๆคนใช้วิธีการนับวัน โดยเริ่มจากนับวันที่พบเห็นว่าน้องหมามีเมนส์ในวันแรก แล้วนำน้องหมามาผสมพันธุ์วันเว้นวัน โดยมักผสมในวันที่ 9, 11, 13 หรือ 8, 10, 12 หลังจากเริ่มมีเมนส์ วิธีนี้ความแม่นยำไม่สูงนักเพราะอาจมีข้อคลาดเคลื่อนจากการสังเกตได้ เนื่องจากน้องหมาหลายตัวในช่วงวันแรกๆของระยะก่อนผสม (Proestrous) อาจจะไม่มีเมนส์ไหลให้เห็น บางตัวอาจเห็นแค่ว่าอวัยวะเพศเริ่มบวมแดงเท่านั้น ทำให้เจ้าของนับวันคลาดเคลื่อนไปได้ค่ะ
การตรวจเซลล์เยื่อบุช่องคลอด โดยนำน้องหมามาให้สัตวแพทย์ตรวจดูเซลล์ที่เยื่อบุช่องคลอด ซึ่งในแต่ละระยะจะมีลักษณะเซลล์ที่แตกต่างกันไป ทำให้สามารถประเมินได้ว่าน้องหมาอยู่ในช่วงใดของวงจรการเป็นสัดค่ะ วิธีนี้มีความแม่นยำพอควร แต่ก็มีข้อจำกัด คือ ถ้าน้องหมาตัวใหญ่หรือเทคนิคการเก็บเซลล์ไม่ดี อาจทำให้ไปได้เซลล์จากเนื้อเยื่อส่วนอื่น ทำให้เอามาแปรผลได้คลาดเคลื่อนค่ะ
การตรวจระดับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรน เป็นการตรวจเลือดเพื่อหาระดับของฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนซึ่งจะเปลี่ยนแปลงตามระยะการเป็นสัด และการตกไข่ จัดว่าแม่นยำที่สุดใน 3 วิธีนี้ โดยมากจะแนะนำให้พามาตรวจเลือดครั้งแรกหลังจากสังเกตเห็นว่าอวัยวะเพศบวมหรือมีเมนส์ไปประมาณ 5-7 วัน ถ้าระดับฮอร์โมนยังไม่บ่งชี้ว่าพร้อมต่อการผสมพันธุ์ อาจมาตรวจซ้ำทุกวันเว้นวัน จนกว่าผลระดับฮอร์โมนจะอยู่ในช่วงที่เหมาะต่อการผสมพันธุ์ ทั้งนี้โดยมากแล้วสัตวแพทย์มักใช้วิธีการตรวจเซลล์จากเยื่อบุช่องคลอดร่วมกับการตรวจวัดระดับฮอร์โมน เพื่อให้คำนวณวันที่เหมาะต่อการผสมพันธุ์แม่นยำยิ่งขึ้นค่ะ
วิธีการผสมพันธุ์
การผสมแบบธรรมชาติ ปล่อยให้น้องหมาเพศผู้ขึ้นขี่น้องหมาเพศเมีย ข้อดีคือ ไม่มีเทคนิคอะไรยุ่งยาก ไม่ต้องใช้อุปกรณ์และผู้ชำนาญการพิเศษอะไร แต่ก็มีข้อเสีย คือ บางทีน้องหมาเพศเมียก็ไม่ยอมให้เพศผู้บางตัวขึ้นผสม หรือตัวผู้บางตัวขึ้นขี่ไม่เป็น ก็อาจผสมพันธุ์ไม่สำเร็จ
การผสมเทียม โดยใช้เครื่องมือเฉพาะและทำโดยผู้เชี่ยวชาญ ซึ่งโดยมากมักเป็นสัตวแพทย์ ข้อดี คือ น้องหมาเพศเมียไม่ต้องโดนตัวผู้ขึ้นขี่ ทำให้ลดปัญหาตัวเมียไม่ยอมให้ตัวผู้ขึ้นขี่ลงไปได้ แต่ก็ต้องให้ผู้เชี่ยวชาญทำให้ ไม่ใช่ว่าใครๆก็ทำได้ค่ะ
หน้าหลักเว็บไซต์
เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกให้ทันที..."
ผู้เขียน
