เทศกาล คเณศจตุรถี พิธีบูชามหาเทพพระพิฆเนศวรผู้ขจัดอุปสรรคทั้งปวง ประจำปี 2553

เทศกาล คเณศจตุรถี พิธีบูชามหาเทพพระพิฆเนศวรผู้ขจัดอุปสรรคทั้งปวง ประจำปี 2553
ผู้บูชาในพระพิฆเนศวรคงทราบกันดีว่าอีกไม่กี่วันก็ใกล้จะถึงมหาเทศกาลคุรุบูชา หรือเทศกาลคเณศจตุรถีอีกวาระหนึ่ง ซึ่งถือเป็นวันที่มีความสำคัญสำหรับชาวฮินดูและคนไทยหลายๆคนที่มีความเคารพ นับถือในองค์คุรุเทพพระองค์นี้ มหาเทพผู้ขจัดอุปสรรคทั้งปวง เทศกาลนี้จะจัดขึ้นในวันขึ้น 4 ค่ำ เดือนภัทรบท หรือประมาณเดือน 10 ไทย (ประมาณเดือนกันยายน) ของทุกๆ ปี คำว่า จตุรถี ตามรากศัพท์แล้วแปลว่า ลำดับที่ 4 ซึ่งก็คือวันขึ้น 4 ค่ำ (ศุกลปักษ์ จตุรถี) ซึ่งในปีนี้ตรงกับวันที่ 11 กันยายน หลายคนคงกำลังจัดเตรียมข้าวของเครื่องใช้ต่างๆนาๆ สำหรับผู้เขียนขออธิบายถึงที่มาของเทศกาลนี้ก่อนที่จะพูดถึงวิธีการบูชาว่า ชาวฮินดูเขาศรัทธาและประกอบพิธีบูชากันอย่างไรบ้าง

เทศกาล คเณศจตุรถี หรือ วินายกาจตุรถี (Vinayaka caturthi) คือพิธีสักการะบูชาองค์พระคเณศ โดยถือกันว่าเป็นวันคล้ายวันประสูติขององค์พระพิฆเนศวร ในพิธีนี้ชาวฮินดูไม่ว่าจะในประเทศใดจะพากันเฉลิมฉลองกันอย่างยิ่งใหญ่ตลอด ระยะเวลา 10 วัน ใช่ครับ พิธีคเณศจตุรถีมีทั้งสิ้น 10 วันโดยเริ่มในวันแรกในวันขึ้น 4 ค่ำเพื่อทำการบูชาโดยชาวฮินดูจะปั้นเทวรูปพระคเณศขึ้นจากวัสดุธรรมชาติต่างๆ เช่นดินเหนียว, เมล็ดธัญพืชต่างๆ เป็นต้นโดยมีตั้งแต่ขนาดเล็กไม่กี่นิ้วไปจนถึงขนาดใหญ่เท่ากับตึก 3 ชั้นก็มีปรากฏโดยในบางพื้นที่จะมีการปิดถนนเพื่อตั้งซุ้มเล็กๆที่สร้างชั่ว คราวหรือเรียกว่า ปะรำหรือมณฑปสำหรับประดิษฐานพระคเณศไว้ชั่วคราวและประดับประดาดอกไม้และ ตกแต่งด้วยไฟประดับต่างๆ ยิ่งตกดึกยิ่งครึกครื้นในหลายๆพื้นที่มีการจัดประกวดซุ้มต่างๆเหล่านี้ถือ เป็นงานใหญ่ประจำปีเช่นกัน และสำหรับองค์เทวรูปที่สร้างขึ้นเพื่อการบูชาในเทศกาลนี้ก็ไม่ได้ถูกกำหนด รูปแบบตายตัวดังนั้นถ้าใครได้ไปเห็นกับตาตัวเองจะเห็นถึงอารมณ์และความสนุก ของเหล่าช่างศิลป์ผู้ทำหน้าที่ปั้นแต่งเทวรูปของพระคเณศ เมื่อตระเตรียมทุกอย่างพร้อมแล้วจึงได้มีการเชิญพราหมณ์มาประกอบพิธีปราณ ประดิษฐาน หรือเรียกแบบบ้านเราก็คือให้พราหมณ์มาเบิกเนตรนั่นเองแล้วจึงประกอบพิธีบูชา ตามขั้นตอนต่างๆไปจนเสร็จพิธี

สำหรับ พิธีบูชาใหญ่ๆ ท่านสามารถไปเข้าร่วมพิธีตามสถานที่ต่างๆได้ และสามารถเอาเทวรูปไปเข้าร่วมพิธีในวันนี้ก็ได้โดยถือว่าเป็นการให้พราหมณ์ เบิกเนตรเทวรูปพระพิฆเนศด้วยเช่นเดียวกันผู้เขียนเข้าใจว่าหลายๆที่คงเปิด โอกาสให้นำเทวรูปเข้าร่วมพิธีและพราหมณ์จะประกอบพิธีบูชาให้ครับ แต่สำหรับผู้เขียนคงประกอบพิธีบูชาอยู่ที่บ้านเพราะคงไม่สะดวกที่จะไปร่วม งานพิธีที่ไหนแต่ก็ไม่แน่ครับ สำหรับผู้บูชาที่ต้องการประกอบพิธีบูชาด้วยตนเองต้องทำอย่างไรบ้าง สิ่งแรกคือจัดสถานที่อันเหมาะสมโดยจัดสถานที่แยกไว้ต่างหากจากโต๊ะหมู่บูชา ปกติเพื่อประกอบพิธีบูชาเฉพาะองค์พระคเณศ สำหรับข้าวของที่ต้องเตรียมในการบูชาองค์พระพิฆเนศวรได้แก่ ดอกไม้ เช่น ดอกดาวเรือง, ดอกกุหลาบ เป็นต้นโดยเลือกดอกไม้ที่มีสีสันสดใสและเครื่องบูชาอื่นๆเช่นมี ข้าวสวยที่หุงสุกใหม่ ข้าวปงกัลป์ ปะยาสัมต่างๆ (สำหรับของผู้เขียนข้าวปะยาสัมจะหุงรอบแรกตอนประมาณตี 5 ของวันก่อนประกอบพิธี) น้ำตาล นม เนย โยเกิร์ต น้ำผึ้ง ใบพลู เครื่องเทศต่างๆที่ต้องใช้ในการบูชา น้ำเปล่าสะอาด และที่ขาดไม่ได้เลยสำหรับผู้มีกำลังทรัพย์และสามารถหาซื้อมาได้ก็คือขนมแขก ชนิดหนึ่งสำหรับคนบูชาองค์พระพิฆเนศวรคือ ขนมโมทกะ กับขนมลัดดู ขนมทั้งสองอย่างนี้มีความแตกต่างกันนะครับ ไม่ใช่ขนมชนิดเดียวกัน อย่าสับสนแต่ถ้าใครหาขนมโมทกะแบบแขกๆ ไม่ได้ ผู้เขียนขอบอกว่าขนมต้มขาวบ้านเราก็ใช้แทนกันได้ครับไม่จำเป็นต้องใช้ขนม แพงๆก็ได้สำหรับผลไม้ที่ควรมีคือกล้วยน้ำหว้าสุก อ้อยสด มะพร้าวอ่อนทั้งขนมและผลไม้ก็เป็นของกินพื้นๆทั่วไปเท่าที่หาได้ครับ การประกอบพิธีบูชาสิ่งสำคัญที่สุดนอกเหนือไปจากธรรมเนียมจารีตพิธีกรรมแล้ว คือจิตใจครับ จงใช้ใจในการบูชาเป็นสำคัญแต่พิธีกรรมที่ทำด้วยใจก็ต้องไม่เกินเลยไปกว่า กรอบจารีตของศาสนาที่สั่งสมมาเป็นพันๆปี

พิธีบูชาเริ่มด้วยการ ทำความสะอาดหิ้งบูชาให้สะอาดเสียก่อนที่จะนำองค์พระพิฆเนศวรออกมาสรงน้ำ เพื่อทำความสะอาด สิ่งของที่ใช้สรงเทวรูปนั้นขึ้นอยู่กับคติประเพณีของแต่ละท้องถิ่นและ ภูมิภาคของอินเดีย แต่โดยทั่วไปแล้วของที่ใช้สรงกันหลักๆ คือน้ำสะอาด นมสด โยเกิร์ต น้ำตาลทราย น้ำผึ้ง เป็นต้น เมื่อทำการสรงองค์เทวรูปเสร็จเรียบร้อยและประดับเครื่องทรงแต่งองค์เพื่อ ความสวยงามแล้วจึงเชิญเทวรูปขึ้นตั้งประจำตำแหน่งบนสถานที่ที่จัดเตรียมไว้ จากนั้นทำการบูชา 16 ขั้นตอนตามหลักศาสนพิธีที่เรียกว่า โษฐโศปะจาร หรือพิธีอุปจาระ 16 ขั้นตอน โดยเริ่มจากการทำความสะอาดมณฑลพิธีด้วยการประพรหมน้ำสะอาดจากภาชนะในถาดบูชา ไปรอบสถานที่บูชาและรอบตัวของผู้ประกอบพิธีบูชาโดยผู้ประกอบพิธีบูชาจะต้อง นั่งขัดสมาธิอยู่บริเวณด้านหน้าทางซ้ายมือของแท่นพิธี และกำหนดปราณของผู้ประกอบพิธีบูชาเพื่อให้มีสมาธิในระหว่างพิธีและทำการบูชา ด้วยดอกไม้ และเครื่องบูชาต่างๆ ตามด้วยสวดมนต์บูชาจากคัมภีร์ คเณศ อุปนิษัท เช่น สวดคณปติยอาถวรศีรษะ เป็นต้นและเมื่อถวายอาหารหรือไนเวทยัมต่างๆครบแล้วก็จะปิดท้ายการบูชาด้วย การสวดมนต์ต่างๆ เช่น การสวดสรรเสริญพระนาม 108 จบ เมื่อเสร้จสิ้นทุกอย่างแล้วจึงประกอบพิธีอารตีไฟเพื่อจบพิธีการบูชาประจำวัน ผู้ศรัทธาอาจจะใช้การสวดสรรเสริญพระนาม หรือ จะเป็นเพลงอารตีเปิดซีดีก็ทำได้หากผู้ศรัทธาไม่สามารถร้องอารตีได้

การอารตี หรือการถวายไฟในที่นี้คนละอย่างกับการก่อกองกูณฑ์ หรือพิธีโหมกรรม การบูชาไฟลักษณะนี้ผู้ประกอบพิธีจะต้องเป็นพราหมณ์เท่านั้นคือต้องมีการ สาธยายพระเวทกำกับทุกขั้นตอนดังนั้นจึงต้องประกอบพิธีอย่างถูกต้องคนละอย่าง กับการอารตีไฟ พิธีอารตีเป็นขั้นตอนสุดท้ายของการบูชาสิ่งที่ต้องเตรียมคือ ถาดบูชาไฟหรือตะเกียงอารตีที่ใช้สำหรับจุดไฟได้โดยในท้องตลาดมีให้เลือกมาก มายหลายขนาดและเหมาะสำหรับใช้กับทั้งการบูร น้ำมันปาล์ม น้ำมันเนย เป็นต้นในช่วงระหว่างเทศกาลชาวฮินดูจะพากันถือศีลอดหรือถือพรตไปด้วยโดยพิธี นี้จะมีไปจนถึงวันอนันตะ จตุรทศี หรือวันขึ้น 14 ค่ำ รวมเป็นเวลาทั้งสิ้น 10 วัน โดยทุกๆวันจะมีการสวดมนต์บูชาและทำพิธีอารตีในเวลาหัวค่ำและเมื่อถึงวันที่ 11 ของเทศกาลจะมีพิธีวิสรชัน หรือพิธีการส่งเสด็จมหาเทพกลับสู่เทวโลก โดยในในวันนั้นจะมีการประกอบพิธีอุปจาระ 16 ขั้นตอนอีกครั้งหนึ่งแล้วจึงเชิญเทวรูปไปยังแหล่งน้ำที่อยู่ใกล้ที่สุดโดย เทศกาลที่ประเทศอินเดียในรัฐต่างๆที่มีพื้นที่ติดกับทะเลจะเห็นภาพขบวนแห่ เทวรูปจากหมู่บ้านจากเมืองต่างๆพร้อมทั้งผู้คนมากมายพากันร้องรำทำเพลง สนุกสนานบางแห่งมีการสาดผงสีที่เรียกว่าผงโฮลี่ สีต่างๆไปตามถนนเพื่อเป็นการอวยพรให้กันและกันทุกคนต่างพากันมุ่งหน้ามาส่ง เทวรูปพระคเณศกลับสู่เทวโลกและเมื่อถึงชายฝั่งจะมีการทำพิธีอารตีอีกครั้ง และนำเทวรูปพระคเณศลงลอยในทะเลซึ่งเท่ากับเสร็จสิ้นพิธีการทั้งหมดในเทศกาล นี้

ในช่วงพิธีบูชาหากใครได้ไปร่วมงานบูชาของชาวฮินดูแล้วจะได้แต่ กลิ่นกำยาน กลิ่นธูปต่างๆมากมาย หอมตลบอบอวลไปทั่วแม้จะกลับบ้านมาแล้วกลิ่นก็ยังติดอยู่ตามเสื้อผ้าหรือแม้ แต่เส้นผม สำหรับการจุดธูปหรือกำยานในความเชื่อของชาวฮินดูนั้น กลิ่นหอมของกำยานหรือธูปจะทำลายสิ่งไม่ดี ความชั่วร้ายที่วนเวียนอยู่ในเคหะสถานหรือมณฑลพิธีนั้นๆให้หมดไปและเป็นสื่อ ของความปรารถนาต่างๆไปยังพระเป็นเจ้า แต่ถ้าครอบครัวใดมีกำลังทรัพย์มากหน่อยอาจจะเชิญพราหมณ์มาประกอบพิธีบูชาที่ บ้านตนเองก็สามารถทำได้และถวายอาหารกับพราหมณ์ถือเป็นการทำบุญเช่นเดียวกับ การถวายอาหารให้กับพระสงฆ์ตามคติของศาสนาพุทธที่สำคัญและเป็นข้อห้ามในการ บูชาในเทศกาลบูชาคเณศจตุรถี คือห้ามมองพระจันทร์ในคืนของการบูชาพระพิฆเนศวร ในความเชื่อ แต่หากเผลอมองพระจันทร์ ก็มีวิธีแก้ง่ายๆ คือ ให้ชาวบ้านรุมด่า แต่การด่าไม่ใช่คิดร้ายต่อผู้ถูกด่า แต่เป็นความหวังดี เพราะเชื่อว่าจะได้พ้นจากคำสาปนั้น

ทำไม วันคเณศจตุรถี ห้ามมองพระจันทร์ มีตำนานเล่าว่า พระพิฆเนศวรทรงเสวยขนมโมทกะเป็นจำนวนมากแล้วพลัดตกจากหลังมูสิกะ (หนูที่ทรงประทับเป็นพาหนะ) เนื่องจากมูสิกะมองไปเห็นงูเห่าตรงหน้าทำให้ตกใจ จนพระพิฆเนศวรตกจากหลังทำให้ท้องของพระองค์แตก พระองค์ก็เก็บขนมโมทกะเข้าท้องแล้วจับงูตัวนั้นมาทำเป็นเข็มขัดคาดพุงพระ จันทร์เห็นเช่นนั้นก็อดขำไม่ได้ หัวเราะออกมาเสียงดังทำให้องค์พระพิฆเนศวรทรงโกธรเอางาขว้างไปปักที่พระ จันทร์ทำให้แสงของพระจันทร์ดับไป เดือนร้อนถึงเหล่าเทวดาต้องไปทูลขอให้องค์พระพิฆเนศวรทรงดึงงาออกจากพระ จันทร์ คำสาปทำให้พระจันทร์ไม่เต็มดวงต้องแหว่งเป็นเสี้ยวจะเต็มดวงก็ต่อเมื่อ ขึ้น 15 ค่ำ และแรม 1 ค่ำ เท่านั้นและผลของคำสาปก็ตกมาถึงคนที่มองพระจันทร์ในวันคเณศจตุรถีไปด้วย

อย่าง ไรเสียตำนานก็เป็นเพียงความเชื่อที่ถูกบันทึกและเล่าสืบต่อกันมา อยู่ที่ตัวเราทำกรรมดี หรือกรรมชั่ว หากทำกรรมดีพระเป็นเจ้าก็คงประทานพรแต่หากกระทำกรรมชั่วพระเป็นเจ้าคงไม่ สรรเสริญคนผู้นั้น

วกฺร ตุณฺฑ มหากายา สุรฺยโกฏิ สมฺม ปรฺภ

นิรวิฆนมฺ กุรุเมเทว สรฺร วการฺเยรฺสุ สรฺร วฏา

หน้าหลักเว็บไซต์	ท่องเที่ยว ที่พัก ที่กิน	ข่าวสาร กิจกรรม	ตำแหน่งงานว่าง
ตลาดซื้อขาย	โปรโมชั่น ส่วนลดสินค้า	ติดต่อโฆษณา

คนเชียงราย สังคมเชียงราย	ห้องนั่งเล่น	การเกษตร ในเชียงราย	คุยเรื่องไอที - เทคโนโลยี
นักลงทุน การเงิน การธนาคาร	ศาสนา กิจกรรมทางวัด	เรื่องล้านนา ภาษากำเมือง	คนหางาน-งานหาคน
งานบ้านงานครัว คลีนิค สุขภาพ ฯลฯ	กีฬา	การศึกษา

แจกของฟรี	ซื้อขายสินค้าจิปาถะ-ทั่วไป	เสื้อผ้า รองเท้า เครื่องประดับ สินค้าแฟชั่น	เครื่องสำอางค์ ผลิตภัณฑ์เสริมความงาม
สัตว์เลี้ยง	คอมพิวเตอร์-สินค้าไอที	กล้องถ่ายรูป - อุปกรณ์ถ่ายภาพ	โทรศัพท์มือถือ เครื่องมือสื่อสาร
ซื้อขาย-เช่า-เซ้ง บ้าน ที่ดิน อาคารพาณิชย์	พระเครื่อง-วัตถุมงคล เครื่องรางของขลัง	ศูนย์กลาง-ซื้อขายรถยนต์	อะไหล่รถยนต์,อุปกรณ์ตกแต่งรถยนต์
ซื้อขาย-รถมอเตอร์ไซด์	อะไหล่ ของแต่ง มอเตอร์ไซด์	ศูนย์กลางซื้อขาย-จักรยาน	จานดาวเทียม-กล้องวงจรปิด-เคเบิ้ลทีวี

ชมรมนักตกปลาเชียงราย	CHIANGRAI 4 LOW	ชมรมคนรักรถ	ชมรมดนตรี
ชมรมนักกลอน