...ขออภัยผู้อ่านนะครับหากโพสต์ผิดห้อง...
.....ผมมีโอกาสได้อ่านบทความเกี่ยวกับเจ้านายฝ่ายเหนือ โดยเฉพาะตระกูล “ขุนศึกเม็งราย” ตระกูลที่ได้สร้างคุณงามความดีกับพระพุทธศาสนาไว้อย่างมาก ซึ่งบางท่านอาจเคยได้ยินนามสกุลนี้มาแล้ว ขออนุญาตนำประวัติเล็ก ๆ น้อย ๆ ของตระกูล “ขุนศึกเม็งราย” โดยเฉพาะ แพทย์หญิง (เจ้านาง) เขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย ที่ปรึกษาอาวุโส สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ อดีตผู้อำนวยการโรงพยาบาลลำปาง ซึ่งเป็นเชื้อสายของเจ้านายฝ่ายเหนือ สืบสกุล มาจากเมืองเชียงตุง ผมเคยปฏิบัติงานที่โรงพยาบาลศูนย์ลำปาง เมื่อประมาณ 4-5 ปีที่ผ่านมา จึงได้รับรู้ว่าท่านเป็นผู้หญิงที่เก่งและดีจริง ๆ ครับ ท่านดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลศูนย์ลำปางในขณะนั้นเรียกได้ว่าท่านได้ใช้ความสามารถทั้งด้านความรู้และการบริหารงาน บริหารโรงพยาบาลศูนย์ลำปาง จนพัฒนาไปได้อย่างรวดเร็วครับ อาจจะเป็นความประทับใจส่วนตัวครับ ขออนุญาตนำประวัติบางส่วนของเจ้านายฝ่ายเหนือ ถือว่าอ่านไว้ประดับความรู้ครับเพราะเกี่ยวเนื่องกับประวัติความเป็นมาของเมืองล้านนา เจ้านายฝ่ายเหนือและประวัติศาสตร์ของไทยและที่สำคัญแพทย์หญิงเจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย เป็นคนที่นับถือพุทธศาสนา และชอบทำบุญเป็นอย่างยิ่ง หากท่านมีโอกาสไปเที่ยววัดในจังหวัดเชียงใหม่จะพบว่ามีชื่อของตระกูล "ขุนศึกเม็งราย" ได้ทำบุญก่อสร้างโบราณสถานและโบราณวัตถุเป็นจำนวนมาก
ตระกูล ขุนศึกเม็งราย เป็นสายสกุลหนึ่งที่สืบเชื้อสายมาจากเจ้าฟ้าเจ้าก้อนแก้วอินแถลง เจ้าฟ้าเชียงตุง โดยเป็นนามสกุลของทายาทเจ้าฟ้าขุนศึกสุวรรณสงคราม (โอรสของเจ้าฟ้าก้อนแก้วกับเจ้าแม่จามฟอง) ท่านเป็นผู้สำเร็จราชการแทนเจ้าฟ้าชายหลวง(เจ้าฟ้าองค์สุดท้ายของเชียงตุง) ในระหว่างที่เจ้าฟ้าชายหลวงศึกษาอยู่ที่ออสเตรเลีย ในระหว่างสงครามโลกครั้งที่สองเจ้าฟ้าขุนศึกฯท่านรับราชการทหารกับกองทัพอังกฤษ และเป็นกงสุลอังกฤษประจำเชียงใหม่ท่านแรกจนก่อนที่พม่าจะเกิดการปฏิวัติล้มระบอบเจ้าฟ้า ท่านอยู่ในประเทศไทยรัฐบาลพม่าประกาศ
ให้ท่านเป็นบุคคลต้องห้าม ท่านจึงพำนักอยู่ในเมืองไทยและขอรับสัญชาติไทยจนถึงวาระสุดท้าย เจ้าฟ้าขุนศึกฯสมรสกับ หม่อมธาดา ขุนศึกเม็งราย มีโอรสและธิดาคือ
1.(แพทย์หญิง)เจ้านางเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย
2.เจ้านางเขมวดี ขุนศึกเม็งราย
3.เจ้าชายเขมรัฐ ขุนศึกเม็งราย
คำว่าเม็งราย เป็นคำต่อท้ายสำหรับสกุลของทายาทเจ้าฟ้าเชียงตุง ซึ่งเจ้าฟ้าชายหลวงท่านทรงดำริ ให้ลูกหลานเจ้าฟ้าใช้คำว่าเม็งรายต่อท้ายชื่อสกุลเพื่อให้ภายหน้าจะได้ทราบว่าสืบสกุลมาจากราชวงศ์ของเจ้าฟ้าเชียงตุง
ครับ
เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง
เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง หรือที่ชาวเชียงตุงนิยมเรียกว่า เจ้าฟ้าเฒ่า เป็นโอรสองค์ที่ 5 ของเจ้าฟ้าโชติกองไท ซึ่งขึ้นเป็นเจ้าหอคำเชียงตุงสืบแทนเจ้าพี่คือเจ้าฟ้ามหาพยัคฆโชติ ที่สิ้นพระชนม์ใน ปี พ.ศ. 2441 ตลอดเวลาที่เจ้าฟ้าก้อนแก้วอินแถลงครองเมืองเชียงตุง พระองค์ได้สร้างความเจริญแก่เมืองเชียงตุงเป็นอย่างมาก เช่น การสร้างถนนหนทาง ทำนุบำรุงพระศาสนา เช่น สร้างวัดหลายแห่ง และมีการบูรณะปฏิสังขรณ์ เช่นวัดหัวข่วงที่ถูกไฟไหม้ก็สร้างใหม่แล้วยกเป็นวัดหลวง มีการสร้างวัดพระเจ้าหลวงประดิษฐานพระพุทธมหามัยมุนีจำลองมาจากเมืองมัณฑะเลย์ สร้างหอหลวงใหม่เป็นตึกแบบอินเดีย บ้านเรือนเจ้าแม่เจ้านางได้เปลี่ยนเป็นตึกแบบใหม่หมด สร้างที่อาบน้ำที่น้ำพร้อมนอกเมือง รวมความว่าสิ่งใดที่จะนำความเจริญมาสู่บ้านเมือง ท่านผู้นี้ก็ได้พยายามจัดขึ้นทำขึ้น การติดต่อกับเพื่อนบ้านก็ให้ตัดถนนเป็นทางรถยนต์ติดต่อกับจังหวัดเชียงรายซึ่งเป็นจังหวัดชายแดนติดต่อกับเชียงตุง ทางตะวันตกก็มีทางรถยนต์ติดต่อกับตองยี กับได้ทำความสัมพันธ์กับเจ้านายพื้นเมืองทางเชียงใหม่และลำปางโดยทางแต่งงานของราชบุตรเป็นต้น โดยได้ปฏิบัติงานเป็นที่เรียบร้อยและเป็นที่พอใจแก่อังกฤษซึ่งเป็นเจ้าอาณานิคม จนรัฐบาลอังกฤษได้ยกให้เป็น C.I.E. (Companion of the Indian Empire)
เจ้าฟ้ารัตนะก้อนแก้วอินแถลง มีชายา 6 พระองค์ มีโอรส-ธิดารวม 19 พระองค์ ได้แก่
1.เจ้าแม่ปทุมามหาเทวี ราชธิดาเจ้าเมืองสิงห์ เป็นมหาเทวี(มเหสีเอก) มีราชธิดา 1 องค์ และราชบุตร 1 องค์ คือ
เจ้าหญิงทิพย์เกษร
เจ้าฟ้าสิริสุวรรณราช ยสสรพรหมลือ (พรหมลือ ณ เชียงตุง) (ต้นสกุล ณ เชียงตุง ได้สมรสกับเจ้าทิพวรรณ ณ ลำปาง (พ.ศ. 2446-2532) หลานสาวของเจ้าบุญวาทย์วงศ์มานิต เจ้าหลวงลำปางองค์ที่ 13 (มารดาคือเจ้าหญิงฝนห่าแก้ว เป็นธิดาเจ้าหลวงลำปาง)
2.เจ้านางจามฟอง เดิมเป็นสามัญชนมีราชบุตร-ราชธิดารวม 6 องค์ คือ
เจ้าฟ้ากองไท (ได้เป็นเจ้าฟ้าเชียงตุงต่อจากเจ้าพ่อ)
เจ้าอินทรา (ได้เป็นบุตรบุญธรรมเจ้าฟ้าเมืองสีป้อ)
เจ้าปราบเมือง
เจ้าขุนศึกสุวรรณสงคราม (ต้นสกุล ขุนศึกเม็งราย ได้สมรสกับนางสาวธาดา พัฒนถาบุตร ธิดาของแม่บัวจันทร์และนายดาบแดง พัฒนถาบุตร (2430-2523) คหบดีบ้านวัวลาย เชียงใหม่)
เจ้านางบัวสวรรค์
เจ้านางฟองแก้ว
3.เจ้านางบัวทิพย์หลวง หรือเจ้านางทิพย์หลวง มี 5 องค์ ได้แก่
เจ้านางแว่นแก้ว (เป็นมหาเทวีเจ้าฟ้าลอกจอก)
เจ้านางสุคันธา ณ เชียงตุง (สมรสกับเจ้าอินทนนท์ ณ เชียงใหม่ ราชบุตรของพลตรีเจ้าแก้วนวรัฐ เจ้าหลวงเชียงใหม่องค์ที่ 9)
เจ้านางแว่นทิพย์ (เป็นชายาเจ้าฟ้าแสนหวี แต่ภายหลังหย่าร้าง)
เจ้าสิงห์ไชย
เจ้าแก้วมาเมือง
4.เจ้านางแดงหลวง มี 2 องค์ ได้แก่
เจ้าสายเมือง
เจ้านางจันทร์ฟอง (สมรสกับข้าราชการป่าไม้ชาวไทย)
5.เจ้านางบุญยวง มี 2 องค์ ได้แก่
เจ้านางฟองนวล
เจ้าบุญวาทย์วงศา (ท่านผู้นี้มีบทบาทในการต้อนรับกองทัพไทยที่บุกเข้าเชียงตุงในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง กองทัพพายัพของไทย ซึ่งนำโดยหลวงเสรีเริงฤทธิ์(พลเอกจรูญ รัตนกุล เสรีเริงฤทธิ์) ได้ใช้คุ้มของท่านผู้นี้เป็นกองบัญชาการ)
6.เจ้านางบัวทิพย์น้อย ได้แก่
เจ้านางบัวน้อย
เจ้ายอดเมือง
เจ้านางแพทย์หญิงเขมรัสมี ขุนศึกเม็งราย
...ส่วนจะเกี่ยวเนื่องกับเชียงรายอย่างไรนั้น ต้องศึกษาประวัติของพ่อขุนเม็งรายครับ และ อย่างน้อยท่านก็เป็นเชื้อสาย ในรุ่นถัด ๆ มา.....