"เจ้าจันท์ผมหอมฯ" เป็นนวนิยายเกี่ยวกับการค้นหาสัจจะ หรือความจริงอันเป็นแก่นสารของชีวิตซึ่งจะเกิดขึ้นกับใครที่ใดก็ได้ ในช่วงเวลาที่กำลังมีการเปลี่ยนแปลงทางสังคม จากการเขียนโดยกวีแก้ว แห่งเมืองล้านนา "มาลา คำจันทร์"
เป็นเรื่องของเจ้าหญิงเมืองเหนือองค์หนึ่ง ผู้ผูกพันธ์รักใคร่กับเจ้าหล้าอินทะ แต่เจ้าพ่อกับเจ้าแม่ของเจ้าจันทร์ ได้ตกลงยกเจ้าจันทร์ให้กับพ่อเลี้ยงผู้มั่งคั่งคนหนึ่ง ตอนเป็นเด็ก เจ้าจันทร์เกิดล้มป่วยเจ้าพ่อเจ้าแม่จึงได้บนกับพระธาตุไว้ และจะไว้ผมยาวถวายเพื่อเป็นพุทธบูชา
.
เจ้าจันทร์เลี้ยงผมมาเป็นระยะเวลา 5 ปี ซึ่งผมของนางมีกลิ่นหอมเป็นที่ตรึ่งใจแก่ผู้ที่ได้เข้าใกล้ชิด เมื่อถึงกำหนดที่เจ้าจันทร์ต้องเดินทางไปแก้บนที่พระธาตุอินทร์แขวน และจำต้องเดินทางไปสักการะพระธาตุ โดยอาศัยเดินทางไปกับพ่อเลี้ยง ไม่เช่นนั้น ก็จะเดินทางไม่ได้ เพราะต้องใช้ทั้งขบวนช้างม้า เดินทางกันเป็นเวลานาน
.
ซึ่งต้องอาศัยกำลังทรัพย์จากพ่อเลี้ยง และในระหว่างการเดินทาง พ่อเลี้ยงนั้นก็ดูแลเจ้าจันทร์เป็นอย่างดี หวังจะเอาชนะใจเจ้าจันทร์ แต่เจ้าจันทร์ก็ไม่สามารถทำใจให้รัก พ่อเลี้ยงได้ เพราะเธอรักมั่นอยู่กับอีกชายหนึ่งแล้ว
.
ในเรื่องจะมีบทค่าวพรรณาความในใจ ความทุกข์ยากลำบากจากการเดินทาง การพลัดพรากจากคนที่รัก ระหว่างความรักกับหน้าที่ที่จะต้องประคับประคองความเป็นปึกแผ่นของบ้านเมือง ซึ่งต้องอาศัยพ่อเลี้ยง
.
ในที่สุดเจ้าจันทร์ได้ตั้งจิตบนพระธาตุอีกครั้งหนึ่งว่า หากผมหอมนี้ปูลอดพระธาตุได้ นางจะกลับไปหาชายคนรัก หากปูลอดพระธาตุไม่ได้ นางจะแต่งกับพ่อเลี้ยง สุดท้ายเมื่อผมลอดไม่ได้เจ้าจันทร์จึงได้ปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุนั้นและตัดสินใจแต่งงานกับชายที่ไม่ได้หมายปอง
.
คุณสมบัติพิเศษของนวนิยายเรื่องนี้ คืออลังการของภาษาซึ่งมีกลิ่นอายของล้านนา และอุดมด้วยจินตภาพอันวิจิตร และ ด้วยคุณสมบัติพิเศษดังกล่าวข้างต้น "เจ้าจันท์ผมหอมฯ" จึงเป็นนวนิยายที่มีความดีเด่น และได้รับการยกย่องให้เป็นวรรณกรรมสร้างสรรค์ยอดเยี่ยมแห่งอาเซียนของประเทศไทย ประจำปี พ.ศ.๒๕๓๔