“สิทธิเลือกตาย” เริ่มมีผลแล้ว

“สิทธิเลือกตาย” เคยเป็นประเด็นใหญ่ให้ถกกันในเมืองไทยมาไม่ต่ำกว่า 20 ปี แต่วันนี้คงไม่ต้องเถียงกันอีก เพราะได้ข้อยุติกฎหมายไทยเปิดช่องให้ทำได้แล้ว

เมื่อไม่ นานมานี้ นพ.อำพล จินดาวัฒนะ เลขาธิการคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (สช.) ได้ออกมาเปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ (คสช.) มีมติเห็นชอบประกาศ สช. เรื่อง การกำหนดหลักเกณฑ์และวิธีดำเนินการตามหนังสือแสดงเจตนา ไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุข ที่เป็นไปเพียงเพื่อยืดการตายในวาระสุดท้ายของชีวิต หรือเพื่อยุติการทรมานจากการเจ็บป่วย พ.ศ.2553

ประกาศดัง กล่าว ถือเป็นกฎกระทรวงหรือกฎหมายลูกเพิ่มเติมจากมาตรา 12 ของ พ.ร.บ.สุขภาพแห่งชาติ พ.ศ.2550 ว่าด้วยสิทธิความเป็นมนุษย์สามารถเลือกที่จะปฏิเสธการรักษา ซึ่งทุกคนสามารถจะร้องขอได้ โดยไม่เป็นการบังคับ

ปกติการ ร้องขอใช้สิทธิดังกล่าว จะมีขึ้นในกรณีที่ผู้ป่วยอาการหนัก ต้องการร้องขอเพื่อให้ตนหลุดพ้นจากสภาพทนทุกข์ทรมาน อาการของโรค หรือภาวะซึ่งหมดหวังที่จะรักษาให้หายขาด

ใน ต่างประเทศมีการใช้สิทธิลักษณะคล้ายคลึงกันนี้มาก่อนเมืองไทย ซึ่งมีด้วยกันหลายแบบ เช่น ปลดสายออกซิเจน ปิดเครื่องช่วยหายใจ ฉีดสารพิษหรือมอร์ฟีนเกินขนาดให้ผู้ป่วยที่อาการหนักและไม่ มีทางรอด เพื่อไม่ต้องทนเจ็บปวดทรมาน หรือเมื่อหัวใจหยุดเต้น ผู้ป่วยไม่ต้องการให้มีการปั๊มหัวใจของตนขึ้นมาอีก เป็นต้น

ประกาศ ของ สช.ดังกล่าวมีผลตั้งแต่วันที่ 20 พ.ค.2554 เป็นต้นไป หมายความว่า นับจากนี้ผู้ป่วยที่อาการหนัก หรือบุคคลทั่วไปซึ่งมีอายุ 18 ปีบริบูรณ์ สามารถทำหนังสือแสดงเจตนาเลือกลิขิตความตายให้ตัวเองได้ โดยมีกฎหมายรองรับ

แต่ก่อนจะไปถึงประเด็นสำคัญที่กฎหมายเปิดช่องให้ใช้สิทธิดังว่า ลองศึกษาตัวอย่างของบางประเทศ

เริ่ม กันที่เมืองซูริก สวิตเซอร์แลนด์ ที่ผ่านมามีแพ็กเกจให้เลือกความตายหลายราคา มีทั้งแบบประหยัดสุดแค่ 16 ยูโร (ไม่รวมค่าตั๋วเครื่องบิน) ก็สามารถตายได้สมใจ ภายในเวลาเพียง 12 ชั่วโมง

สวิตเซอร์แลนด์มีกฎหมายรองรับสิทธิเลือกตายใช้มาตั้งแต่ พ.ศ.2530 หรือเมื่อ 24 ปีที่แล้ว

เป็น ที่รู้กัน เมื่อผู้ป่วยหนักที่ประสงค์จะตาย เดินทางไปถึงสวิตเซอร์แลนด์ จะมีองค์กรเปิดให้บริการหลายแห่ง เฉพาะที่มีชื่อเสียงมีอยู่ 2 แห่ง คือ เอ็กซิต และ สมาคมดิคนิตาส

แต่ละปีทั้ง 2 องค์กรข้างต้น ช่วยสงเคราะห์ให้คนจากทั่วโลกบินไปตายที่สวิตฯสมใจ ปีละเป็นร้อยราย

ขั้น ตอนการใช้บริการเริ่มจากผู้ป่วยหนัก หรือทายาทยอมจ่ายเงิน คิดเป็นเงินไทยเพียงไม่กี่พันบาทให้แก่องค์กร หรือสมาคมซึ่งรับช่วยเหลือผู้ป่วยหนักที่ประสงค์จะตาย โดยมีเงื่อนไขผู้ที่จะใช้บริการต้องอธิบายถึงเหตุผลที่อยาก ตาย รวมทั้งแสดงหลักฐานความเจ็บป่วยที่ทำให้ตัวเองต้องทนทุกข์ ทรมาน โดยมีใบรับรองแพทย์

เมื่อผ่านด่านแรกแล้ว ด่านที่สองหน่วยงานที่จะช่วยให้ผู้ป่วยตาย จะจัดหาแพทย์มาให้ 1 คน เพื่อทำหน้าที่อนุมัติ และเลือกใช้ “ยาพิษ” ชนิดที่เหมาะสม ฉีดให้แก่ผู้ป่วยรายนั้นได้ตายตามความประสงค์

เน เธอร์แลนด์ เป็นอีกประเทศที่มีกฎหมายลักษณะดังกล่าวใช้มาก่อนไทยถึง 9 ปี หรือมีมาตั้งแต่ปี 2545 โดยกฎหมายกำหนดให้ผู้ป่วยที่ประสงค์จะตาย ต้องผ่านขั้นตอนเบื้องต้นคล้ายคลึงกับของสวิตเซอร์แลนด์ เพียงแต่ก่อนจะเลือกจุดจบของชีวิต ผู้ป่วยที่อาการหนัก ยังต้องได้รับการอนุมัติจากแพทย์จำนวน 2 คน

เมื่อขั้นตอนดังกล่าวครบถ้วน ผู้ป่วยสามารถกดปุ่มเครื่องฉีดยา เพื่อลาโลกได้อย่างสมบูรณ์

สำหรับ เมืองไทยหลังจากกฎหมายเปิดโอกาสให้ผู้ป่วยสามารถใช้สิทธิเลือก ตายได้เป็นครั้งแรก มีคำถามตามมาเป็นกระบุง ประเด็นนี้ น.อ. (พิเศษ) นพ.อิทธพร คณะเจริญ รองเลขาธิการแพทยสภา มีข้อสังเกตที่น่าสนใจ

คุณหมออิทธพรบอกว่า โดยภาพรวมแม้จะเห็นด้วยกับการให้สิทธิ หรือโอกาสแก่ประชาชนตามกฎหมายนี้ แต่ก็ยังอดกังวลไม่ได้ว่า ในทางปฏิบัติจะมีแนวทางอย่างไร จึงจะสามารถปฏิบัติให้สอดคล้องเหมาะสมกับสภาพเป็นจริง ไม่เกิดช่องว่างที่จะทำให้เกิดปัญหาตามมา หรือนำไปสู่ความขัดแย้งระหว่างแพทย์กับครอบครัวของผู้ป่วย

คุณหมอยกตัวอย่าง ข้อความที่ระบุไว้ในหนังสือแสดงเจตนา ไม่ประสงค์จะรับบริการสาธารณสุขมีข้อความสำคัญ เช่น

“กรณี ที่ข้าพเจ้าตกอยู่ในสภาวะใดสภาวะหนึ่ง เช่น ไม่รู้สึกตัวอย่างถาวร มีอาการสับสนอย่างถาวร ไม่สามารถใช้ชีวิตประจำวันตามปกติได้อย่างอิสระ อยู่ในภาวะสุดท้ายของการเจ็บป่วย ให้ถือว่าเป็นวาระสุดท้ายของชีวิตของข้าพเจ้า และข้าพเจ้าไม่ต้องการตกอยู่ในสภาพเช่นนั้น”

จากนั้นจะ มีช่องให้ระบุว่า จะยอมรับหรือไม่ยอมรับการรักษาเหล่านี้ เช่น การฟื้นฟูการเต้นของหัวใจและการหายใจ (ปั๊มหัวใจที่หยุดเต้นให้กลับมาเต้นอีกครั้ง) การพยุงชีวิต การ รักษาภาวะที่แทรกซ้อนขึ้นมาใหม่ การให้อาหารทางท่อ เป็นต้น

หากผู้ป่วยระบุลงไปในเอกสารว่า “ไม่ยอมรับ” หมายความว่า ปล่อยให้สิ้นลมไปโดยสงบ

หรือ เอกสารแบบที่ 2 มีข้อความสำคัญให้แสดงความประสงค์ เช่น ไม่ประสงค์ให้เจาะคอ เพื่อใส่ท่อช่วยหายใจ ไม่ต้องการใช้เครื่องช่วยหายใจ รวมทั้งการได้รับสารอาหารและน้ำทางสายยาง เป็นต้น

คุณหมอ อิทธพรบอกว่า ปัญหาก็คือในความเป็นจริงการเสียชีวิตของบุคคล เกิดขึ้นได้หลายลักษณะ ทั้งแบบที่เตรียมตัวตายมาก่อน หรือไม่ได้เตรียมตัว ภายใต้ สภาพแวดล้อมจากโรค หรืออุบัติเหตุที่ต่างกัน

แต่ตามมาตรา 12 ของ พ.ร.บ.สุขภาพ แห่งชาติ ออกแบบไว้สำหรับคนไข้ที่ทนทุกข์ทรมาน ไม่ต้องการจะยื้อ ชีวิตระยะสุดท้ายของตนไว้อย่างไร้ประโยชน์เป็นหลัก

คุณ หมอบอกว่า นอกจากนี้ ยังมีข้อกังวลในอีกหลายประเด็น เช่น การตีความคำว่า “วาระสุดท้ายของชีวิต” ระหว่างแพทย์กับญาติของผู้ป่วย ที่อาจตีความแตกต่างกันว่า แค่ไหนจึงจะถือเป็นวาระสุดท้ายกันแน่

ซึ่งกรณีนี้ขีด ความสามารถในการรักษาโรคที่ยากและซับซ้อนของสถานพยาบาลแต่ละ ระดับ ย่อมไม่เท่าเทียมกัน เช่น โรงพยาบาลชุมชนในพื้นที่ห่างไกลความเจริญย่อมมีขีดความสามารถ น้อยกว่าโรงพยาบาลใหญ่ที่เป็นโรงเรียนแพทย์ อย่างเช่น ศิริราชฯ จุฬาฯ รามาฯ หากถูกญาติผู้ตายโต้แย้งภายหลังจะทำอย่างไร

หรือ กรณีจะถอดท่อช่วยหายใจ แนวทางปฏิบัติต้องทำอย่างไรบ้าง ทางสช.อาจต้องเป็นผู้กำหนดหลักเกณฑ์รายละเอียด เพื่อให้แพทย์ผู้ปฏิบัติไม่ผิดจริยธรรม และรับโทษฐานละเว้นการรักษา โดยทำความเข้าใจกับแพทย์-พยาบาลทั่วประเทศ รวมทั้งทำให้ญาติคนไข้มีความเข้าใจที่ตรงกัน

นอกจากนี้ เอกสารหลักฐานที่ผู้ป่วยลงลายมือไว้ เปรียบได้กับ พินัยกรรมชีวิต ชิ้นหนึ่ง จึงอาจเกิดภาระการพิสูจน์สำหรับแพทย์ตามมาว่า เอกสารที่ลงชื่อไว้เป็นของจริงหรือปลอม และเป็นฉบับสุดท้ายหรือไม่ ซึ่งแพทย์ย่อมไม่ใช่ผู้ชำนาญการพิสูจน์หลักฐาน จึงอาจต้องหาคนกลางที่เหมาะสมมาร่วมเป็นพยานในเอกสารชิ้นนั้น

เช่น อาจต้องใช้วิธีไปลงทะเบียนที่อำเภอ หรือขอให้ศาลช่วยพิสูจน์ เพื่อให้รู้ว่าเอกสารชิ้นนั้นเป็นฉบับสุดท้ายจริง เพราะถ้าผู้ป่วยเปลี่ยนใจในภายหลัง ไม่ประสงค์จะใช้สิทธิตายแล้ว แต่มีคนนำไปยื่น ย่อมเกิดปัญหาตามมา

หรือกรณีปัญหาครอบครัวเชิงซ้อน ซึ่งอาจเกิดความขัดแย้งกันเองภายในครอบครัว เช่น ลูกบางคนเห็นว่าควรปล่อยให้ตายอย่างสงบ แต่ลูกบางคนเห็นว่าควรจะยื้อชีวิตไว้ก่อน กรณีเช่นนี้ในทางปฏิบัติพบเห็นบ่อยมาก ดังนั้น จึงควรมีจุดพิจารณาถึงที่สุด และผู้ที่พิจารณาควรจะเป็นคนกลางที่เหมาะสมซึ่งไม่มีส่วนได้ เสียกับการตาย

การจ่ายเงินชดเชย กรณีที่ผู้ป่วยเลือกใช้สิทธิตายรายนั้นเป็นผู้เอาประกันของ บริษัทประกันชีวิต ก็เป็นอีกกรณีที่น่าสนใจ คุณหมออิทธพรเห็นว่า กรณีนี้ถือเป็นเจตนาประสงค์ที่จะเสียชีวิตด้วยตนเอง และบริษัท ประกันชีวิตจะรับผิดชอบหรือไม่

หรือกรณีที่ผู้ใช้สิทธิ ตาย เป็นลูกหนี้ เจ้าหนี้ หรือผู้ค้ำประกัน จะดูแลข้อขัดแย้งที่เกิดขึ้นตามมากันอย่างไร ยังไม่นับกรณีที่ผู้ใช้สิทธิตาย เคยแสดงเจตนาประสงค์จะบริจาคอวัยวะ จะมีขั้นตอนใดเป็นพิเศษหรือไม่

“สรุปแล้ว ผมเห็นด้วยกับภาคประชาชนว่า การเปิดโอกาสให้ใช้สิทธิการตาย เป็นเรื่องที่ดี เพียงแต่การนำไปปฏิบัติยังมีความแตกต่างซับซ้อนอยู่อีกหลาย ประเด็น ซึ่งต้องทำให้ชัดเจน โปร่งใส มีหลักการเป็นที่เข้าใจและยอมรับของทุกฝ่ายตรงกันเสียก่อน เพื่อมิให้บุคคลที่สามนำไปเป็นเงื่อนไข เพื่อหาผลประโยชน์ทับซ้อนและทำให้ผู้ป่วยซึ่งขอใช้สิทธิตาย ได้รับความเสียหาย”

คุณหมอจึงเสนอแนะทิ้งท้ายว่า

“อยาก ให้ทาง สช. ภาคประชาชน แพทย์ พยาบาล สถานพยาบาลของรัฐและเอกชน บริษัทประกันชีวิต–ประกัน สุขภาพ สภากาชาดไทย สำนักงานประกันสังคม สภาทนายความ และผู้มี ส่วนเกี่ยวข้องทุกภาคส่วน มาร่วมกันศึกษาปัญหาและผลกระทบที่จะเกิดขึ้นจริง และติดตามผลต่อเนื่องระยะยาว”.
นสพ.ไทยรัฐ

ที่มา http://www.thairath.co.th/today/view/175966

หน้าหลักเว็บไซต์	ท่องเที่ยว ที่พัก ที่กิน	ข่าวสาร กิจกรรม	ตำแหน่งงานว่าง
ตลาดซื้อขาย	โปรโมชั่น ส่วนลดสินค้า	ติดต่อโฆษณา

คนเชียงราย สังคมเชียงราย	ห้องนั่งเล่น	การเกษตร ในเชียงราย	คุยเรื่องไอที - เทคโนโลยี
นักลงทุน การเงิน การธนาคาร	ศาสนา กิจกรรมทางวัด	เรื่องล้านนา ภาษากำเมือง	คนหางาน-งานหาคน
งานบ้านงานครัว คลีนิค สุขภาพ ฯลฯ	กีฬา	การศึกษา

แจกของฟรี	ซื้อขายสินค้าจิปาถะ-ทั่วไป	เสื้อผ้า รองเท้า เครื่องประดับ สินค้าแฟชั่น	เครื่องสำอางค์ ผลิตภัณฑ์เสริมความงาม
สัตว์เลี้ยง	คอมพิวเตอร์-สินค้าไอที	กล้องถ่ายรูป - อุปกรณ์ถ่ายภาพ	โทรศัพท์มือถือ เครื่องมือสื่อสาร
ซื้อขาย-เช่า-เซ้ง บ้าน ที่ดิน อาคารพาณิชย์	พระเครื่อง-วัตถุมงคล เครื่องรางของขลัง	ศูนย์กลาง-ซื้อขายรถยนต์	อะไหล่รถยนต์,อุปกรณ์ตกแต่งรถยนต์
ซื้อขาย-รถมอเตอร์ไซด์	อะไหล่ ของแต่ง มอเตอร์ไซด์	ศูนย์กลางซื้อขาย-จักรยาน	จานดาวเทียม-กล้องวงจรปิด-เคเบิ้ลทีวี

ชมรมนักตกปลาเชียงราย	CHIANGRAI 4 LOW	ชมรมคนรักรถ	ชมรมดนตรี
ชมรมนักกลอน