ผมไปอ่านเจอมา มีที่มาอยู่ 4 อย่างที่แตกต่างกันมาก เลยอยากถามผู้ตี่ฮู้เรื่องนี้ดี จ่วยอธิบายที่มาที่ไปของก๋าแลหื้อฟังหน่อยครับ ว่าอันไหนน่าจะเป๋นไปได้มากที่สุด
4 ที่มามีดังนี้
1. ทำไว้เพื่อป้องกันแร้ง และกา มาเกาะหลังคา ทางภาคกลางถือว่าถ้าแร้งเกาะหลังคาไม่ดี แต่ทางเหนือถือมากกว่านั้น คือถ้าแร้ง หรือกาเกาะหลังคา ถือว่าจะเป็นอัปมงคล เมื่อกา แลเห็นไม้กาแล ก็จะไม่กล้าเกาะที่หลังคา
2. พม่าบังคับให้ทำ โดยเล่ากันว่าพม่าต้องการกดคนล้านนามิให้คิดทรยศ โดยถือเอากาแลเป็นเครื่องรางกดไว้ ซึ่งเอาคติมาจาก คติการฝังศพในสมัยก่อน ที่จะใช้หลักกระทู้ปักไขว้กันไว้บนหลุมฝังศพ เป็นการข่มศพมิให้หนีหาย
3. สืบเนื่องมาจาก ประเพณีฆ่ากระบือ เพื่อบวงสรวงผีบรรพบุรุษ จึงได้มีการนำเอาเขากระบือ ขึ้นไปประดับไว้บนยอดหลังคา เป็นการโฆษณาความร่ำรวยของเจ้าของเรือนนั้นในที่สุด จึงได้กลายเป็นประเพณีการทำกาแลขึ้นแทนเขากระบือ
4. เป็นวิวัฒนาการที่สืบต่อมาจากเรือนซึ่งสร้างมาแต่สมัยโบราณ ที่มีปั้นลมไขว้กัน ถึงแม้กระท่อม ( ตูบ ) ซึ่งปลูกสร้างในปัจจุบัน ก็ยังมีไม้ปั้นลมเป็นไม้ไผ่ไขว้กัน ปรากฏอยู่บ้างทั้งนี้เป็นเพราะ ทำให้การก่อสร้างสะดวก เป็นไปตามธรรมชาติ และยึดไม้ให้อยู่ดัวยกันอย่างมั่นคงแข็งแรงด้วย ต่อมามีวิวัฒนาการ คือแกะสลักลวดลาย จนดูสวยงาม ทั้งนี้ส่วนหนึ่ง เป็นการรักสวยรักงามของชาวล้านนา
ที่มา: จากล้านนาคดี