เข้ามาเก็บข้อมูล
ครับ...ผมว่าจะเปลี่ยนแนวละ...คัมรี่กะฮาร์เล่มันกะจอกไป...
ไปขับ Space Shuttle ดีกว่า เท่กว่าเป็นกองสาวๆคงกรี๊ดตรึม
การลงจอดครั้งสุดท้ายของกระสวยอวกาศแอตแลนติส
และแล้ว ปฏิบัติการครั้งสุดท้ายของกระสวยอวกาศ (space shuttle) ก็สิ้นสุดลงอย่างสมบูรณ์ เมื่อกระสวยอวกาศแอตแลนติสที่ออกไปปฏิบัติภารกิจครั้งสุดท้ายบนสถานีอวกาศนานาชาติ (ISS) พาลูกเรือกลับสู่โลกอย่างปลอดภัย
ภารกิจครั้งสุดท้ายมีรหัสว่า STS-135 ยาวนาน 13 วัน โดยเริ่มปล่อยกระสวยอวกาศตั้งแต่วันที่ 8 กรกฎาคม 2554 และกลับสู่โลกเมื่อวานนี้ (21 กรกฎาคม 2554) มีนักบินอวกาศ 4 คนขึ้นไปปฏิบัติภารกิจทดลองด้านวิทยาศาสตร์หลายอย่างบนสถานีอวกาศนานาชาติ
โครงการกระสวยอวกาศ (space shuttle) เป็นความพยายามของรัฐบาลสหรัฐในการสร้างระบบขนส่งอวกาศ (Space Transportation System) ที่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ เพื่อลดค่าใช้จ่ายของการสร้างอวกาศยานที่จะต้องเดินทางบ่อยครั้งในอนาคต
เดิมทีการสำรวจอวกาศยุคแรกใช้ยานแบบใช้แล้วทิ้ง นั่นคือจรวดที่ออกจากโลกในตอนแรกมีขนาดใหญ่เพื่อแรงขับดันที่สูง แล้วปลดภาระออกทีละชิ้นตามชั้นบรรยากาศ จนสุดท้ายเมื่อถึงเป้าหมายปลายทาง ก็จะเหลือเพียงส่วนที่นักบินอวกาศอาศัยเท่าที่จำเป็น ก่อนจะกลับสู่โลกด้วยแรงดึงดูด และตกลงในทะเล ยานที่ปฏิบัติภารกิจเสร็จแล้วจะไม่สามารถนำมาใช้ซ้ำได้ ตัวอย่างยานลักษณะนี้คือโครงการอพอลโล (Apollo) ที่ใช้สำรวจดวงจันทร์ในยุค 1960s นั่นเอง
ตราสัญลักษณ์ของการสำรวจอวกาศด้วยกระสวยอวกาศ
โครงการกระสวยอวกาศเริ่มขึ้นในปีเดียวกับที่ยานอพอลโล 11 พามนุษย์ขึ้นไปถึงดวงจันทร์ได้ โดยประธานาธิบดีริชาร์ด นิกสัน เป็นคนลงนามให้ NASA เริ่มโครงการยานอวกาศใช้ซ้ำ ซึ่งสุดท้ายโครงการก็นำแนวคิดเดียวกับเครื่องบินพาณิชย์มาใช้ จนกลายเป็นกระสวยอวกาศแบบที่เห็นในปัจจุบัน
กระสวยอวกาศลำแรกมีชื่อว่า Enterprise (ตามชื่อยานอวกาศในภาพยนตร์ซีรีส์ Star Trek) สร้างเสร็จในปี 1976 โดยเป็นกระสวยต้นแบบเพื่อทดลองความเป็นไปได้เท่านั้น ส่วนกระสวยอวกาศที่ปฏิบัติการจริงๆ ครั้งแรกคือ Columbia ในปี 1981
NASA สร้างกระสวยอวกาศทั้งหมด 5 ลำ ได้แก่
Columbia เริ่มใช้งานปี 1981 (ประสบอุบัติเหตุระเบิดในปี 2003)
Challenger เริ่มใช้งานปี 1983 (ประสบอุบัติเหตุระเบิดในปี 1986)
Discovery เริ่มใช้งานปี 1984
Atlantis เริ่มใช้งานปี 1985
Endeaver เริ่มใช้งานปี 1992 (สร้างขึ้นเพื่อใช้แทน Challenger)
หลังอุบัติเหตุของกระสวยอวกาศ Columbia ในปี 2003 ทำให้สหรัฐเริ่มคิดถึงการเกษียณอายุกระสวยอวกาศที่มีอายุการใช้งานเกือบ 30 ปีเหล่านี้ โดยกำหนดให้ปี 2011 เป็นปีสุดท้ายที่จะใช้งานกระสวยอวกาศ และเที่ยวบิน STS 135 ของกระสวยอวกาศ Atlantis ก็คือเที่ยวบินสุดท้ายนั่นเอง
ก้าวต่อไปของการสำรวจอวกาศ
คำถามที่ตามมาหลังการสิ้นสุดของยุคกระสวยอวกาศก็คือ เราจะใช้ยานสำรวจอวกาศแบบใดมาแทน
คำตอบที่น่าเศร้าแต่ก็ตรงไปตรงมาที่สุดคือ “ไม่มี”
โครงการกระสวยอวกาศเป็นโครงการที่ประสบความสำเร็จ และมีอายุยาวนานกว่าที่ NASA ตั้งใจไว้แต่แรก เมื่อบวกกับการบริหารจัดการที่ล่าช้าของ NASA ในยุคหลัง (ซึ่งเป็นปกติของหน่วยงานที่เริ่มมีอายุมากขึ้น มีขนาดใหญ่ขึ้น) ทำให้โครงการที่เตรียมจะวางไว้ต่อจากกระสวยอวกาศไม่เกิดขึ้น และกระสวยอวกาศถูกยืดอายุการใช้งานมาเรื่อยๆ
เมื่อเกิดอุบัติเหตุกับกระสวยอวกาศ Columbia ทำให้โครงการถูกสั่งให้หยุด แต่ NASA เองกลับไม่มีคำตอบที่น่าพอใจว่าจะใช้อะไรแทนกระสวยอวกาศ
จรวด Falcon จากบริษัทเอกชน SpaceX ที่กำลังได้รับความนิยมมากขึ้น
คำตอบของการเดินทางอวกาศของสหรัฐ มี 3 แนวทาง ดังนี้
ใช้ยานขนส่งอวกาศของประเทศอื่นๆ สำหรับขนถ่ายนักบินไปประจำการที่สถานีอวกาศนานาชาติ ซึ่งเป็นปฏิบัติการที่ยังดำเนินอยู่ องค์กรอวกาศอื่นๆ เช่น ESA ของยุโรป หรือ JAEA ของญี่ปุ่น ยังมียานขนส่งอวกาศที่ปฏิบัติการได้ และใช้งานอยู่ในปัจจุบัน (นั่นแปลว่าสหรัฐเริ่มประสบปัญหาต้องพึ่งพิงยานขนส่งอวกาศของชาติอื่น)
เปลี่ยนมาใช้ยานขนส่งอวกาศภาคเอกชน ซึ่งพัฒนาไปมากในช่วง 10 ปีหลัง ตัวอย่างบริษัทขนส่งอวกาศที่มีชื่อเสียงได้แก่ SpaceX, Virgin Galactic, Armadillo และ Scaled Composites เป็นต้น การขนส่งภาคเอกชนจะมีข้อดีเรื่องต้นทุนที่ถูกกว่า (เนื่องจากประสิทธิภาพในการบริหาร และการแข่งขันในตลาดเสรี) แต่ความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยีจะยังสู้ NASA และสถานีอวกาศของรัฐไม่ได้ในช่วงแรก อาจจะต้องรออีกสัก 10 ปี การขนส่งอวกาศเอกชนจะแพร่หลายกว่านี้มาก
โครงการต่อไปของ NASA คือโครงการ Constellation ที่พัฒนาจรวดแบบใหม่ชื่อ Ares และยานอวกาศ Orion มาใช้สำรวจอวกาศ อย่างไรก็ตามโครงการนี้ล่าช้าไปมาก และงบประมาณบานปลาย จนประธานาธิบดีโอบามาออกมาเรียกร้องให้ยกเลิกหรือลดขนาดโครงการลง สถานะของโครงการตอนนี้ยังไม่ชัดเจน เพราะโอบามาเซ็นยกเลิกไปแล้ว แต่กระบวนการยังไม่ผ่านรัฐสภา
ความด้อยประสิทธิภาพของ NASA ในการสร้างโครงการสำรวจอวกาศมาทนแทนกระสวยอวกาศ ผนวกกับการตื่นตัวของการขนส่งอวกาศจากภาคเอกชน อาจเปลี่ยนโฉมการสำรวจอวกาศด้วยมนุษย์ไปสู่ยุคใหม่ นั่นคือ ภาครัฐ (โดยเฉพาะ NASA) ถอยฉากออกไปจากการสำรวจอวกาศรอบๆ โลก (ไปจนถึงดวงจันทร์) แล้วเปลี่ยนให้เอกชนมารับบทบาทตรงนี้เป็นหลักแทน ซึ่งภาคเอกชนสามารถหารายได้จากการท่องเที่ยวอวกาศ ที่เริ่มมีมหาเศรษฐีจำนวนไม่น้อยยินดี “จ่ายหนัก” เพื่อออกไปเห็นอวกาศสักครั้งในชีวิต
ภารกิจของ NASA น่าจะย้ายไปอยู่ที่การสำรวจอวกาศระยะไกล เช่น ระบบสุริยะ หรือนอกระบบสุริยะ รวมถึงการส่งมนุษย์ไปพิชิตดาวอังคาร ซึ่งเป็นความฝันของมนุษย์ที่ยังไม่สำเร็จ