กะเพียดหรือหนอนตายอยาก
STEMONACEAE สะเตโมนาซิอี
Stemona Tuberosa Lour สะเตโมนา ทุเบอโรซ่า
Stemona Callinsae สะเตโมนา คอลินเซ
กะเพียดเป็นไม้เลื้อย ๆ ตามพื้นดินหรือพาดพันตามต้นไม้อื่น ใบโต ปลายใบเรียวแหลม คล้ายใบพลู เส้นลายในใบถี่ละเอียด ต้นเป็นเถาคล้ายพลูมาก มีฝักเล็กปลายฝักแหลม กว้างราว 1 ซม. ยาวราว 2 ซม. มีดอกเล็ก ๆ เป็นกลีบ ๆ คล้ายดอกจำปา ดอกมีสีแดงชนิดหนึ่ง สีขาวชนิดหนึ่ง เป็นไม้ล้มลุกเจริญในฤดูฝน สิ้นฤดูฝนก็เหี่ยวแห้งไป ถึงฤดูฝนก็เจริญงอกงามขึ้นอีก ต้นไม้นี้ชอบขึ้นตามป่าบนเชิงเขา มีมากบนเขาเขียว จังหวัดชลบุรี และในภาคตะวันออกทั้งหมด ภาคเหนือและภาคกลางก็มีบ้างพอหาได้ ประโยชน์ทางยา รากของกะเพียดหนูหรือหนอนตาอยากเล็กนี้ มีอาลกาลอยด์ชื่อ Stemonine ประโยชน์ในการเพาะปลูกใช้รากทุบให้ละเอียดผสมน้ำ ฟอกล้างผมเป็นยาฆ่าทำลายเหาและหิต ถ้ากากของรากสดโปะพอกปิดบาดแผลของสัตว์พาหนะที่เลียไม่ถึง ก็จะเป็นยาฆ่าหนอนที่เกิดในแผลตายสิ้น น้ำผสมกับรากไม้นี้ใช้ประโยชน์ในการทำลายหนอนหรือแมลงต่าง ๆ ที่มารบกวนพืชผักได้ดี เช่นรากโล่ติ๊นของจีน แพทย์ตามชนบทใช้รากของไม้นี้ปรุงต้มรับประทาน พร้อมกับต้มกับยาฉุนรมหัว ริดสีดวง ทำให้ริดสีดวงฝ่อหรือแห้งหายไป และต้มรับประทานแก้โรผิวหนังผื่นคันได้ด้วย ใช้รากสดทุบให้แตก ใส่ในปากไหปลาร้า ทิ้งไว้รุ่งขึ้นหนอนจะตายสิ้น
ชื่อที่เรียกกันในประเทศไทย หนอนตายอยากเล็ก (ไทยภาคกลาง) โป่งมดง่าม (สระบุรี) กะเพียดหนู (ไทยตะวันออก)
กะเพียดนี้ยังมีอีกชนิดหนึ่งคือ กะเพียดช้างหรือหนอนตายอยากใหญ่ STEMONACEAE สะเตโมเนซิอี Stemona, SP. สะเตโมนา
กะเพียดช้างเป็นไม้เลื้อย และมีลักษณะเหมือนกันกับกะเพียดหนูทุกประการ ส่วนที่ผิดกันคือใบใหญ่ เส้นในใบหยาบกว่า เถาโตกว่า ดอก, ฝัก, ราก, ใหญ่และยาวกว่าทุกส่วน ชนิดนี้มีมากทางสระบุรี ภาคตะวันออกก็มีบ้างประปราย ชาวชนบท ทางลพบุรีและสระบุรี มักขุดรากเอามาขายพร้อมกับพวกว่านต่าง ๆ ตามริมถนนในกรุงเทพฯ รากใช้แช่น้ำปูนหรือขยำน้ำเกลือ แล้วเชื่อมเป็นแช่อิ่มรับประทานได้ดี นอกจากนั้นก็ใช้ในการบำบัดโรคผิวหนัง และริดสีดวงเช่นเดียวกันกับกะเพียดหนู
ชื่อที่เรียกกันในประเทศไทย หนอนตายอยาก หนอนตายอยากใหญ่ (ไทยภาคกลาง) กะเพียดช้าง (ไทยภาคตะวันออก)
ที่มา : จากหนังสือไม้เทศเมืองไทย โดย หมอเสงี่ยม พงษ์บุญรอด. เกษมบรรณกิจ. 2522 หน้า 39-41.
ที่มา
http://www.thaigreenagro.com/aticle.aspx?id=2134ภาพจาก
http://www.sanyasi.org/images/1184742870/1250761159sanyasiorg1.jpg
หน้าหลักเว็บไซต์
เพื่อทีมงานจะได้ดำเนินการลบออกให้ทันที..."
ผู้เขียน
