รวบรวมมาจากคอลัมน์จากคุณนิติภูมิ นวรัตน์

สมัยที่ ยังเป็นเด็กเล็กอยู่ ผมและเพื่อนๆร่วมชั้นชอบนำแว่นตาดำข้างเดียวมาใส่ ใส่แล้วก็ชอบวิ่งออกไปโอ่โอ้อวดตัวเองว่า ฮ่าๆข้านี่แหละคือ โมเช่ ดายัน สมัยนั้น พวกเรายังไม่เคยทราบเลยว่า อ้า โมเช่ ดายัน นี่เป็นใคร มาจากไหน รู้เพียงแต่ แหม แกเก่งเหลือเกิน เก่งจนเยาวชนคนบ้านนอกอย่างพวกเรา ซึ่งทุกเมื่อเชื่อวันเห็นแต่หอย กุ้ง ปลา ปู งู ควาย กระต่าย หมา ฯลฯ ยังต้องเอามาเป็นตัวอย่าง นำแผ่นยางมาขวางให้ตาบอดข้างหนึ่ง วิ่งบึ่งไปในสนามตามริมทะเล
โต ขึ้นมา เมื่อทราบว่า พลโทโมเช่ ดายัน ท่านเป็นชาวอิสราเอล ผมก็เสียความรู้สึกลึกๆไปบ้างนิดหน่อย เพราะผมเรียนจัดทางประวัติศาสตร์ ชอบอ่านชอบตามความเป็นมาของผู้คนชาติต่างๆ และก็ แฮ่ๆ แต่ไหนแต่ไร ผมมีความเห็นอกเห็นใจชาวปาเลสไตน์และคนมุสลิมในตะวันออกกลางอย่างฝังจิตฝัง ใจ แม้แต่ในขณะนี้ ทุกทีที่มีสงครามรบพุ่ง นิติภูมิจะมุ่งแสดงความเห็นใจอรับในตะวันออกกลางอย่างพิเศษ
ผู้ อ่านท่านที่เคารพ ทั้งนักการเมือง นักเขียน นักการระหว่างประเทศ ส่วนใหญ่จะพ่นเสียงใส่ไมค์แทบทั้งนั้นว่า อ้า ผมเป็นกลาง ดิฉันเป็นกลาง อาตมาเป็นกลาง แฮ่ๆ แต่แท้ที่จริงก็มีอิงมีเอียงกันบ้างทั้งนั้น เรียนด้วยความสัตย์ ผมนิติภูมิไม่ดัดจริตคิดอวดอ้างกับท่านดอกหรอกครับว่า ภายในใต้สมองของผมนั้นเป็นกลาง 100% ก็ ขอเรียนท่านที่เคารพอย่างตรงไปตรงมาว่า ผมชอบมุสลิม คบค้าสมาคมกับมุสลิมแล้วสบายใจ ผู้คนในศาสนานี้ส่วนใหญ่จริงใจ ไม่ชอบการเสแสร้งแกล้งยอซึ่งกันและกัน
กระทั่ง โลกอุบัติผู้ก่อการร้ายทำลายมนุษย์ไปทั่ว เมืองไทยบ้านเราที่เคยร่มเย็นเป็นสุข ก็ยังโดนผลของการก่อการร้าย ในสมองของพวกเราขณะนี้จึงมีแต่การช่วยกันค้นคว้าหาหนทาง ว่าทำยังไงโลกใบนี้และประเทศชาติบ้านเมืองจะมีความสงบพบสุข ผมคิดว่า ถึงเวลาแล้วที่เราควรจะมีความเข้าใจในรัฐอิสราเอลในทางที่ถูกต้อง อิสราเอลในแง่มุมที่เป็นจริงจึงเป็นสิ่งจำเป็น ไม่ใช่เขียนเรื่องอิสราเอลและชาวยิวปาวๆ โดยไม่ไปเยือนอิสราเอลเลยแม้สักครั้ง อย่างนี้ก็คงจะเป็นคนเขียนหนังสือที่ใช้ไม่ได้
ใน ห้วงช่วงหลายวันต่อจากนี้ไป นิติภูมิจึงขออนุญาตนำเรื่องราวของยิวและรัฐอิสราเอล ทั้งในอดีตและปัจจุบัน มารับใช้ผู้อ่านท่านที่เคารพ
ขอ รื้อเรื่องพลโทโมเช่ ดายัน พร้อมๆกับการเรียนรู้เรื่องราวของรัฐอิสราเอลกันหน่อย พ่อแม่ของโมเช่ ดายัน เป็นชาวยิวอพยพมาจากประเทศอูเครน เมื่อมาถึงแดนดินถิ่นปาเลสไตน์ ก็จัดตั้งหมู่บ้านสหกรณ์แบบที่เรียกว่า กิบบุตซ์ ขึ้นเป็นแห่งแรกที่ภูมิภาคนี้ โมเช่ ดายัน จึงเกิดที่กิบบุตซ์ที่พ่อก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2458 พ่อ ตั้งชื่อทารกน้อยว่าโมเช่ ก็เพื่อระลึกนึกถึงเพื่อนคนหนึ่งซึ่งมีชื่อว่าโมเช่เหมือนกัน แต่เสียชีวิตเพราะถูกอรับยิงตายในระหว่างไปหาซื้อยามารักษาพ่อที่กำลังนอน ป่วย
ครอบ ครัวดายันอยู่ในกิบบุตซ์ที่เดกันยาได้ไม่นาน ก็ย้ายไปอยู่ที่นาฮาลาล ซึ่งเป็นหมู่บ้านสหกรณ์แบบโมซาฟ สมาชิกของหมู่บ้านแบบโมซาฟมีอิสระและมีโอกาสใช้ความคิด และความสามารถของตนเองได้มากกว่าหมู่บ้านแบบกิบบุตซ์
พ.ศ. 2463 แดน ดินถิ่นปาเลสไตน์ตกอยู่ใต้ระบบอาณัติของอังกฤษ อังกฤษจึงยอมให้ยิวเข้ามาตั้งถิ่นฐานบ้านเรือนในดินแดนปาเลสไตน์ได้อย่างไม่ จำกัดจำนวน เข้ามาอาศัยแล้วจะทำดำเนินธุรกิจธุรกรรมสิ่งใดได้หมดแม้แต่ซื้อที่ดิน อันนี้นี่เองที่ทำให้อรับปาเลสไตน์ไม่พอใจ และก็ทะเลาะ เบาะแว้งมีเรื่องกับชาวยิวอยู่ตลอด
ยิว ทั้งหลายจึงร่วมมือร่วมใจกันตั้งองค์กรใต้ดินฮากานาห์ ฮากานาห์เป็นองค์กรผิดกฎหมายที่ยิว ใช้ปกป้องตนให้พ้นจากการ ถูกคุกคามจากอรับ ฮากานาห์ฝึกให้คนยิวทั้งหลาย ทั้งหญิงชายใช้ฝึกอาวุธป้องกันตัวเอง และเตรียมพร้อมยอมรับ การสู้รบที่อาจจะเกิดขึ้นได้ในอนาคตได้ทุกเวลา เมื่อเด็กชายโมเช่ อายุ 14 ปี ก็เข้าสมัครเป็นสมาชิกขององค์กรใต้ดินแห่งนี้ด้วยความเต็มใจ
สมัย นั้น อังกฤษตั้งกองปราบปรามอรับที่ทำร้ายร่างกาย และทำลายข้าวของของผู้คนชนชาวยิว กองกำลังสำคัญแห่งหนึ่งซึ่งก็คือกองพันลาดตระเวนกลางคืน ที่มีร้อยเอกออร์ด วินเกต เป็นผู้บังคับกอง การที่พลโทโมเช่ ดายัน เก่งได้ในเวลาต่อมา ก็เพราะว่าได้ฝึกวิทยายุทธ์จากกองพันลาดตระเวนแห่งนี้นี่ละครับ เมื่อ พ.ศ. 2480
พ.ศ. 2480 เป็นปีที่โมเช่ ดายัน เข้ารับราชการทหาร