"ขึด" คำสั้นๆแต่น่ากลัวในล้านนา

[Singhakara]

ในปัจจุบันนี้โลกได้เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา จนบางครั้งเกิดผลกระทบต่อตนเองและสังคมมากมายจากการกระทำของมนุษย์โดยรู้เท่าไม่ถึงการ จึงอยากเชิญชวนท่านทั้งหลายมาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ คำว่า"ขึด"หรือ"ตกขึด" อย่างเช่น...
"ถมสมุทร  ขุดกระแส  แหม่ทวาร ฮานสะหลี"

[คำปันเกย]

ในปัจจุบันนี้โลกได้เปลี่ยนแปลงไปตามกาลเวลา จนบางครั้งเกิดผลกระทบต่อตนเองและสังคมมากมายจากการกระทำของมนุษย์โดยรู้เท่าไม่ถึงการ จึงอยากเชิญชวนท่านทั้งหลายมาแสดงความคิดเห็นเกี่ยวกับ คำว่า"ขึด"หรือ"ตกขึด" อย่างเช่น...
"ถมสมุทร  ขุดกระแส  แหม่ทวาร ฮานสะหลี"

แหม่ทวาร กับ ขุดกระแส  คืออะหยังเจ้า

ถมสมุทร นี่แบบว่า ถมน้ำบ่อ อะหยังประมาณนี้ไจ่ก่อ
ฮานสะหลี----> ตัดต้นโพธิ ?
บ่แน่ใจ นะว่าไจ่ก่อ

ไหน ไหน ก็ไหน ไหน ขอถามที่บ่ฮู้แหมอัน ว่า
"พญาสี่ตวง"  คือไผ มีความสำคัญอย่างใดในประวัติศาสตร์ล้านนา

ขอบคุณเจ้า

[~KT 2 U~]

ขึด............ ความหมายคือ เลวร้าย กาลกิณี อัปมงคล อัปรี สิ่งชั่วร้าย มืดดำ   (แม่นก่อเจ้า)

คนขึด มักจะหมายถึง คนตี้ยะอะหยังตึงบ่รุ่ง  

" แป๋งบ้านหันหน้าไปตางตะวันออก ขึด "

[taekeuk_poomse]

เอาโองการธรณีสาร หรือคาถาป้องกันขึด มาลงหื้อ อ่านกันครับ

โองการธรณีสารใหญ่

นะโม นมัสการ เมแห่งข้า จะไหว้พระปรเมศวรผู้เป็นเจ้า

 เสด็จลงมาตั้งฟ้าตั้งแลดิน ตั้งสมุทรสายสินธุ์อันอุดม ข้าขะไหว้พระอินทร์พระพรหมพระยมพระกาฬ พระจตุโลกบาลทั้งสี่

 พระฤษีนารอดยอดพระปิฏกกัณฑ์ไตร

พระสูตรพระวินัยพระปรมัตถ์ พระไตรสรณาคม

ทั้งพ่อหมอเอก พระพุทธะคิเณศพระพุทธะคีนาย พระนารายณ์พระกัจจัยเถระ

พระโมคคัลลาน์พระสารีบุตร พระพุทธพระธรรมพระควัมบอดี พระศรีมหาโพธิ์

พระสาริกธาตุ พระแก่นจันทน์ พระศรีรัตนไตรเจ้านั้น

 ท่านจึงให้กูมาตั้งพระราชโองการ เบิกบ้านแลเบิกป่า เบิกฟ้าหิมพานต์

เบิกพระพุยเบิกพระพาย เบิกพระพิรุณ พระเพลิง พระกาฬ

ท่านจึงให้กูตั้งสารพัดพิธี กันและปัดเสนียดจัญไร

กันที่ชั่วทั้งหลาย อย่าระคายมาพ้องพาน

ทั้งพระธรณีสารอย่ามาพานมาต้อง

เธอจึงให้กูตีเชือกบ่วงบาศคล้องปลอกรัดคน

โดยมณฑลที่ท่านว่าไว้ เธอจึงให้กูมาผจญต้นไม้ใหญ่อันมีผี ดังครกสีแลกระเดื่อง

 กูจะตั้งสารพัดพิธี ทำโขลนทวารบานประตู ขุดคูแลบ่อ

ปิดท่อปิดทางปิดบึงปิดบางปิดทวารแลถมสระ ปั้นรูปพระและรูปเทวดา

ปั้นรูปภาพนานา พากย์เจรจาแลจอหนัง ขนันผีพรายตายไม่ดี

กาสังผีตายโหง ต่อโลงและโกฏฝา ทำศาลาหน้ามุข สีสุกไม้ไผ่กลับปลายไปตะวันตก แมลงมุมตีอก หนูกกในเรือน เรียกเพื่อนตามกัน

เสาเรือนตกน้ำมัน ไม้รังนางเรียง ที่เกลี้ยงที่เกาะที่ลุ่มที่เอียงที่วนที่วัง

ที่กระพังน้ำขัง ผึ้งต่อจับรวงรัง ไม้หักทับที่ ปลวกขึ้นในแดน ตะกวดแล่นขึ้นเรือน

ไก่เถื่อนเข้าบ้าน งูเหลือมขึ้นร้าน แร้งจับหลังคา

ข้าวสารแช่น้ำ

งอกขึ้นเป็นใบ ตะไคร้ออกดอก เห็ดงอกเตาไฟ สัตว์ขึ้นไปไข่บนฟูกบนหมอน

 วัวควายสีจักรเขาหักเขาคลอนเขาย้อนสลักหน้าแด่นหางดอก

สีข้างพอกฟันหัก ปักประตูผี ฝันร้ายมิดีเงาหัวพิกล

หญิงชายข้าคน

นอนกรนนอนคราง นอนหลับตาค้าง น้ำลายไหลนอง

หม้อร้องเป็นเสียงฆ้อง เรือร้องเป็นเสียงช้าง กล้วยออกปลีด้านข้างกลายเป็นดอกบัว

ผีไห้ผีหัวทำให้คนกลัวตัวสั่นระทวย สัมฤทธิ์ทองขาวแตกร้าวกระจาย

หัวแหวนสลายเขี้ยวงาพิการ ปิดพระสมุทรขุดพระทวาร ขึ้นร้านถล่ม

ขึ้นช้างกั้นร่ม หวีผมกลางคืน นอนละเมอเพ้อเหมือนคนบ้า

น้ำซับชายผ้า หมาขึ้นหลังคา หมาขึ้นกระออมข้าว นกเค้านกแสกบินแถกเอาขวัญ

 รันเข้าที่นอน หมาแม่ลูกอ่อนคาบลูกขึ้นเรือน หมาเยี่ยมหน้าต่างเห่า ซบเซาหาวนอน ต้องอธิกรณ์ขื่อคาโซ่ตรวน ชายไม่มีเมียหญิงไม่มีผัว

ไม่มีเงาหัว ตกบ่อตกเสาตะลุงช้าง ปลูกเรือนหว่างกลาง พี่น้องต่างกัน

รุกที่รุกแดน แว่นแคว้นเขตขัณฑ์ ไก่ตัวเมียขัน แม่เป็ดฟักไข่ ผีหลอกผีหลอน

 ตีเกราะเคาะไม้ จิ้งจอกหมาในวิ่งไล่เห่าขบ  แร้งคาบเอาศพตกลงหลังคา

 มดปลวกขึ้นฝา งูทับสมิงคาเข้าบ้าน ฟักทองขึ้นร้านกลายเป็นนาคี

กล้วยตายคาปลีกลายเป็นผีพราย

เขียนภาพทั้งหลายเบิกเนตรสลักหนัง ฝังเสาเกลียด ตัดไม้ฝา แร้งกาขี้รด

ประสมหินบด คนคดตัดไม้ ทิ้งไฟทิ้งเรือน

ถอดงาช้างเถื่อน เลื่อนผีตายโหง ไม้สักต่อโลงโยงเข้าป่าช้า

ชายกระเบนเช็ดหน้า ก้างปลาจิ้มตะลุง ลดเรือนลดยุ้ง เห็นผีพุ่งใต้ ต้องอุกาบาต

ร่วมอาสน์พระสงฆ์ ปลูกเรือนไม้ไผ่ ชักช้างผสมโขลง ตั้งเสากระโดง

ติดกระโหมดยา ติดโขนเรือพายม้า หมาเยี่ยวรดตีน ขุดตอใต้ดิน หินหักสองท่อน

ที่ลุ่มที่ดอนสาครลดตลิ่งพัง เรือนเดิมแรกตั้ง ฝั่งน้ำหัก

เสา เรือนยอดสลักหักแตกยอดแทง เสาเรือนเป็นแหล่งหัวบันไดไพล่ เสาเรือนเป็นเล่ห์ เสาเรือนไสกบ ปิดน้ำทำนบ คบคนทั้งหลาย ประสมโคประสมควาย ประสมช้าง

 เลือกรางทำสวน ต่อกงเกวียนกำ ขุดสระขุดคลองท้องที่สูงต่ำ ทำไร่ข้าวถั่ว

วัวไถนามากลางตลาด บาตรแตกสาแหรกขาด ตะลุ่มทาชาต กินช้อนหอยไข่มุก

 ร่วมอาสน์ท้าวพระยาฟัน หายใจรดกัน

กระไดสี่ขั้น ฟันร่องช่องตัด ปลูกเรือนร่วมวัด ไม้ปัดหลังคา

หนูกัดตีนจำเพาะ แมลงสาปเลียหัว ผ้านุ่งกับตัวไฟไหม้ไต้รน

เรือนเซทับคน วัวชนควายเฉี่ยวชน โอนต้นกูจะต่อต้น โอนปลายกูจะต่อปลาย

ต้นมันกูจะฝากไว้กับพระพาย ปลายมันก็จะฝากไว้กับพระแม่ธรณี

กูจะทำกุฎีวิหารการเปรียญ เขียนถาพนานา ทำศาลามณฑป พนมศพพนมเมรุ

 พระครูกูชื่อพระกัจจัยเถระ เร่งเสด็จเข้าสู่นิพานังปรมังสุขขัง

พุทธังแก้และกันสารพัดเสนียดจัญไรวินาสสันติ สิทธิหุลู สวาหาย

ธัมมังแก้และกันสารพัดเสนียดจัญไรวินาสสันติ สิทธิหุลู สวาหาย
สังฆังแก้และกันสารพัดเสนียดจัญไรวินาสสันติ สิทธิหุลู สวาหาย

[Singhakara]

ก่อนอื่นต้องขอขอบพระคุณ บ่าวสองเมืองด้วยครับ ที่ได้นำเอาโองการปัดเคราะห์ขึดอุบาทว์มาลงหื้อเป็นความรู้ใหม่จริงๆบ่ทราบว่าท่านเป็นคนเมืองน่านก่อครับ..?
เพราะผมรู้จักแต่ ธรณีสารหม้าย ธรณีสารน้อย ธรณีสารหลวงน่ะครับ

[Singhakara]

ขอตอบคุณคำปันเกยนะครับ.
คำว่า-ถมสมุทร ประมาณว่า ถมน้ำบ่อ หนองน้ำ สระน้ำ แม่นแล้วเจ้า
คำว่า-ฮานสะหลี ประมาณว่า (ป้อม)ตัดต้นโพธิ์ (ลิด)ฟันต้นโพธิ์ แม่นแล้วเจ้า
ส่วนคำว่า-ขุดกระแส ประมาณว่า ก๋าร(บ้าย)ย้ายน้ำแม่ครับ เช่น บ้านเฮาติดน้ำแม่กก หน้าฟ้าหน้าฝนมาน้ำมักท่วมก็เลยจ้างคนมาขุดแม่น้ำหื้อมันไหลไปแหมตางหนึ่งเพื่อหื้อห่างบ้านออกไป อี้นี้จบข่าวสวัสดีปิ้กบ้านเก่าได้เลยเจ้า ขึดใหญ่ขึดหลวง
ส่วนคำว่า-แหม่ตวาร(ทวาร/ประตู)ประมาณว่าเฮามีประตู๋กว้างยาวขนาดนี้ แต่อยู่มาวันหนึ่งเกิดอยากขยายหื้อกว้างขึ้น หรือทำหื้อแคบลง แน่นอนเหมือนกั๋นเจ้าปิ้กบ้านเก่าได้เลย มันแพ้ภัยตั๋วเก่าเจ้า ลองไปหาอ่านประวัติการบูรณะประตูเมืองเชียงใหม่ สมัยท่านผู้ว่าไชยา ว่าเกิดอะหยังขึ้นกับคนเหล่านั้นผ้อง....^^

[taekeuk_poomse]

ก่อนอื่นต้องขอขอบพระคุณ บ่าวสองเมืองด้วยครับ ที่ได้นำเอาโองการปัดเคราะห์ขึดอุบาทว์มาลงหื้อเป็นความรู้ใหม่จริงๆบ่ทราบว่าท่านเป็นคนเมืองน่านก่อครับ..?
เพราะผมรู้จักแต่ ธรณีสารหม้าย ธรณีสารน้อย ธรณีสารหลวงน่ะครับ

เป็นลูกครึ่ง เชียงใหม่ กับ ยอง ป่าซางล่ะปูน แต่ไปเกิดเมืองน่านครับ เลยได้รับอิทธิพล จาวเมืองน่้า่นมาเต็มตัว แต่ปัจจุบันอยู่เจียงใหม่ แต่หัวใจเมียงน่านครับผม อิอิอิอิอิอิ
 อันนี้ธรณีสารใหญ่ ถ้าเป็นกำเมืองก็คงจะเป็น ธรณีสารหลวงนั้นนะครับ แม่นก่อ

[>:l!ne-po!nt:<]

กำแกยาวขนาดเนาะครับ

[watinta]

 แต้ก่าาๆ

[itimaun]

ถมสมุทร คือ ถมน้ำบ่อ ถมหนอง สระ ร่องคู บวกควายหนองน้ำแห้ง เอามาแป๋งไฮ่นา บ้านเฮือน  บ่อดี ขึด
ขุดกระแส คือ ขุดน้ำบ่ายหนีเสียแควเก่า หื้อไหลไปตางอื่นเสีย บ่อดี ขึด
แหม่รูตวาน คือ ทางเดิมมีอยู่ป้อยตึดและย้ายเสีย แป๋งตางใหม่ ตึดประตู๋บ้าน ประตู๋เรือน ประตู๋เวียง ประตู๋วัง ประตู๋คุ้ม และย้ายแป๋งตี่ใหม่  บ่อดี ขึด
ล้านสรี๋ คือ ตัดกิ่งไม้สรี๋ ไม้เสื้อบ้านเสื้อเมือง เรียกว่า ล้านสรี๋ บ่อดี ขึด
ม้างตี๋อก คือ ม้างตั่งตี๋เหล็ก ค้อนตี๋เหล็ก บ่อดี ขึดใหญ่นักหนา
ปกกะดง คือขึ้นตัดฟันกิ่งไม้และง่าไม้เสียเอาตุงขึ้นไปแขวนบนต้นไม้ จื่อ ปกกะดง บ่อดี ขึด

หากจะกล่าวไปต๋ามต๋ำฮามีนักเต๋มที เอาไว้เต่าอี้ก่อนแล

โปรดใช้วิจรณญาณในการอ่าน เด็กอายุต่ำกว่า 18 ควรเรียกผู้ปกครองมาดูแล้วจึงปรึกษาท่าน

[150 cc.]

ของขึดของจามันตึงบ่อดีเนาะ..เออแล้วจานี่มันเป๋นสร้อยบ่อดายกะว่ามีกำแป๋โตยครับ
บ้านเฮาชอบอู้กำสร้อยกั๋นน่ะ

[Singhakara]

ตอบคุณบ่าวสองเมือง
ผมคิดไว้แล้วว่าท่านต้องเป๋นลูกหลานเจ้าหลวงภูคาแน่ๆยินดีที่ได้รู้จักครับ
ยินดีแลกเปลี่ยนความคิดเห็นได้ตลอดครับ..ว่าจะไปแอ่วแข่งเรือเมืองน่านอยู่ครับ

[~KT 2 U~]

ของขึดของจามันตึงบ่อดีเนาะ..เออแล้วจานี่มันเป๋นสร้อยบ่อดายกะว่ามีกำแป๋โตยครับ
บ้านเฮาชอบอู้กำสร้อยกั๋นน่ะ

จา... แปลว่า สาก หยาบ ไม่เรียบ (เน้อเจ้า  )

ถ้าฮู้จัก  "บะหินจา"  ก็ผ่อมันหั้นเตอะเจ้า มันตึงบ่เรียบ (หินลับมีด)

[ละอ่อนโบราณ]

อันนี้ถอนขึดถอนเสื่อมได้สัพป๊ะกันว่าจักทำพิธี เปิ้นหื้อมีเครื่องปู่จา ขั้นตั้งเหียเน้อ

          โส มาริสา สิริปิ๊สสะนู๋ กั๋มมะราจา ดูราพระยาปิ๊สสะนู๋กั๋มมะราจาเจ้าต๋นมีอิทธิฤทธี ยศสะราบ ใต้ฟ้าผาบจุมปูเจ้าตังหลาย เป๋นผู้ฉลาดจ่างถอนเสียยัง สัพพะขึด สัพพะเสื่อม สัพพะเคราะห์ สัพพะภัย สัพพะอุปัทวะ สัพพะอุบาทว์ อันจักมาเบียดเบียนหื้อเป๋นเหตุ หื้อวินาศฉิบหาย ต่างๆนาๆ หลอนได้มีวิปลาส หลอนหากได้ประมาทจ๋นจ๋ำ หลอนหากได้กระทำอันบ่ดี มีต้นว่า ขุดกระแส แผ่ทวาร รวานผะน๋ม  ถมสมุทร ปะเภทา มาแถมเล่า สัพพะของเก่ามวลมาก ถอนแลกล้ำสัพพะทุกต่ำตังมวล ปะระวาต๋า ให้ล่วงล้ำ หลอนได้กระทำหลายหลาก หากได้แป๋งเรือนก๋วมหลักก๋วมต๋อ  ก๋วมน้ำบ่อรูหลาว ก๋วมจ๋อมปลวก บวกควาย ครกมองหลองเข้า ป่าจ๊าขอนผี หน่อหินผา อันมีในดินเป๋นของประหลาด มีต้นว่า รูปครุฑ รูปนาค รูปกุ๋มภัณฑ์ รูปยักษ์ รูปเย็น ฝูงนี้ก็ดี  อันนึ่งเล่า หลอนหากได้เอาไม้ที่ขึดที่เสื่อม คือว่าไม้ดำ ทาน้ำงำเงา เครือเขาเกี้ยวต๋าย ปล๋ายขวั้น  ต๋าวันผ่าง่าม ต๋ายฟ้าผ่าต๋ายจัน ไม้ขอนนอนต่าว ไม้เกิดจ๋อมปลวกบวกควาย กิ่งก้อมอิงกิ่งเนิ้ง  ใจ๋มอดใจ๋ร้าย ใจ๋เส้าในกล๋วง อมปี้อมเปลือก เป๋นร่องเป๋นรู เป๋นโยนีองคชาติ สัพพะของประหลาดตังมวล ย่อมถอดถอนเสียแต๊ดีหลี บัดนี้หมายมี.............อันเป๋นเจ้าบ้านเจ้าเรือน เจ้าที่เจ้าแดนที่นี้ ก็จักบริกั๋มปู่จาแก่ท่าน ตั้งแต่ในวันนี้ยามนี้แต๊ดีหลี ขอโอกาสราธนาคุณพระถะไร๋รัตนะแก้วเจ้าตัง ๕ จุ่ง และคุณครูบาอาจ๋ารญ์เจ้าตังหลาย จุ่งย้ายตี๋นติ๊บเสด็จลีลามาจากที่อยู่ของต๋น ขอจุ่งมารับเอายัง เครื่องขียาปู่จาตังหลายมวลฝูงนี้  ในบริเวณอันเป๋นที่อยู่แห่งศรัทธาตังหลาย แล้วจุ่งถอดถอนเสียยังสัพพะขึดสัพพะเสื่อม สัพพะภัยยะ สัพพะโรคา สัพพะอุบาทว์ สัพพะพยาธิ์ตังมวล ขอหื้อศรัทธาตังหลาย อันเป๋นเจ้าหอ เจ้าเรือน เจ้าที่เจ้าแดนที่นี้ ได้อยู่เย็นเป๋นสุขสำราญบานใจ๋ โดยเดชบุญคุณเจ้าตังหลาย หากได้ถอดได้ถอนสัพพะภัยยะ สัพพะอันบ่ดีตังมวล แล้วหื้อปกปัก รักษาศรัทธาตังหลาย นั้นจุ่งจักมีเตี่ยงแต๊ดีหลี
สิทธิกิจจั๋ง  สิทธิกั๋มมัง  สิทธิตะถาคะโต๋  สิทธิอิติปิโส  ภะคะวา  สิโรเม  พุทธะเตวะนะ  พรหมะเยวะ  ปิสสะนู๋กั๋ญเจ๋  ชะนะไชยวันติ  ภะวันตุ  เต ฯ

[wat]

มีคำแก้แล้ว เครื่องบูชา มีอะไรบ้างครับ

[Singhakara]

เครื่องบูชาบ่ต้องครับ

อยู่ถ้อยฟังคำคนเฒ่าคนแก่ก็เป็นพอเพราะท่านเห็นตะวันมาก่อนเฮาครับ

เปิ่นบอกว่าดีก้อคือดี บอกว่าไม่ดีก้อคือไม่ดีอ่ะครับ...^^

[150 cc.]

แม่นละครับคนเฒ่าเปิ้นอาบน้ำฮ้อนมาก่อนผ่อบะเด่วนี้เนื้อหนังเปิ้นก็เริ่มเหี่ยวย่นเพราะก๋านอาบน้ำฮ้อนน่าก่า

[Singhakara]

ไผ๋เกยได้ยินนิทานกระต่ายถามกว๋างคำผ้องเจ้า
จะได้หามาเล่าสู่กั๋นฟังเจ้า...^^

[ละอ่อนโบราณ]

ไผ๋เกยได้ยินนิทานกระต่ายถามกว๋างคำผ้องเจ้า
จะได้หามาเล่าสู่กั๋นฟังเจ้า...^^

บ่เกิยได้ยินครับ
ถ้าหามาสู่กั๋นอ่านได้ก่ดีจ้าดนักเลยครับ

[คำปันเกย]

แม่นละครับคนเฒ่าเปิ้นอาบน้ำฮ้อนมาก่อนผ่อบะเด่วนี้เนื้อหนังเปิ้นก็เริ่มเหี่ยวย่นเพราะก๋านอาบน้ำฮ้อนน่าก่า

เครื่องบูชาบ่ต้องครับ

อยู่ถ้อยฟังคำคนเฒ่าคนแก่ก็เป็นพอเพราะท่านเห็นตะวันมาก่อนเฮาครับ

เปิ่นบอกว่าดีก้อคือดี บอกว่าไม่ดีก้อคือไม่ดีอ่ะครับ...^^

ความหมายเดียวกัน น่อ