ขันตั้ง ขันครู แบบต่างๆของชาวเชียงราย

ขั้นตั้ง คือเครื่องบูชาครูในการเริ่มงาน การกระทำสิ่งต่างๆเพื่อบอกกล่าวครูบาอาจารย์ และเทพยาดาทั้งหลายให้ได้รับรู้ถึงสิ่งที่จะกระทำ

ขันครู คือสิ่งของที่ไว้สำหรับบูชาครบาอาจารย์ เพื่อตอบแทน เพื่อพลีกรรม

รายละเอียดมีดังนี้
ทำไมต้องตั้งขันครู

ขันครูเป็นเสมือนตัวแทนของผีครู ที่มาสิงสถิตอยู่ในขัน เพื่อเพิ่งพลังแก่ผู้ที่ถือคาถานั้น ทางเหนือเราต้องขึ้นขัน ถ้าทำอะไรไม่มีขอบมีขันไม่ขึ้นครูบอกล่าว งานพิธีนั้นหรือตัวผู้กระทำนั้นจะไม่ประสบความสำเร็จ อาจจะต้องขึด หรืออาถรรพ์ แก้ตกไม่ตกขึ้นอยู่กับบุญวาสนา จึงเป็นสิ่งที่ต้องกระทำ ล้านนาจึงถือเรื่องขันเป็นเรื่องใหญ่ต้องเอาไว้ที่สูงที่สุดของบ้าน บางคนเอาห้อยที่ขื่อของบ้านเลยก็มี ห้ามเอาไว้ต่ำ เวลาจำต้องย้ายบ้านหรือย้ายขันครูก็ต้องห่อผ้าขาวทุกครั้ง และห้ามย้ายขันครูด้วยถ้าไม่จำเป็น ผู้ที่จะถือคาถาจำต้องเคร่งครัดมาก
ขัน ครูมีสองวาระคือ

ขันครูชั่วคราว เช่น ขันครูพ่ออาจารย์วัด เวลามีงานพิธีต่าง ๆ กินแขกแต่งงาน ขึ้นบ้านใหม่ สืบโหราชาตา เป็นต้น จะทำขันครูขึ้นมาชั่วคราวเมื่อเสร็จงานก็ลาขัน

ขันครูถาวร สำหรับผู้ที่เรียน และถือคาถาอาคม ต้องทำขันมาหนึ่งขัน แล้วทำพิธีเลี้ยงครู ยกขอบยกขัน นำไปไว้ที่สูงสักการบูชาถวายน้ำดื่ม ดอกไม้ เป็นประจำ ปีหนึ่งถึงเปลี่ยนได้ครั้งหนึ่ง

หากจะถือขันครูควรเริ่มถือขันครูอย่างไหน ก่อนดี

ขันครูมีกฎอยู่ว่าหากไม่ใช่ น้อย ไม่ใช่หนาน ถ้าอายุไม่ถึง 20 ปีขึ้นไปเขาห้ามถือ เพราะมันจะเอาไม่อยู่เนื่องจากอายุยังน้อย เวลาเลี้ยงอาจจะเลี้ยงไม่คุ้ม เมื่อเลี้ยงไม่คุ้มผีครูจะเร่ร่อนไม่สิงคนอื่นกลายเป็นปอปไป อันตรายมาก

ไครที่เริ่มเรียนวิชาใหม่ เขาไห้ถือขันจำนวนเล็ก ๆ ไปเสียก่อน ส่วนมากจะไห้ถือขัน 12 เป็นต้นไป ทางภาคกลางเขานิยมขัน 5 ต่างกันตามวัฒนธรรมครับ เมื่อถือขันเล็ก ๆ ไปสักสามสี่ปีเมื่อวิชาอาคมมีพอตัว หรือ มีวิชาพอตัวแล้วครูบาอาจารย์ท่านจะพิจารณาว่าจะไห้ขันหลวงหรือไม่ ก็ต้องดูนิสัยใจคอ เพราะขันหลวงเป็นเรื่องสำคัญจะถือกันเล่น ๆ ไม่ได้ ต้องแก่กล้า และมีศีลธรรมที่ดีพอควร มันก็เหมือนใบปริญญาของการเรียนทางโลก มีการทดสอบกันก่อนที่จะจบ

วันดียามดีที่จะเรียนวิชาหรือขึ้นขัน

ส่วนมากนิยมวันปีใหม่เมือง หรือ เดือน 9 เป็นต้น อย่างเชียงใหม่อาจจะถือช่วงเข้าเสาอินทขิลในการขึ้นครู ตามแต่สำนักและความสะดวกอีกที
จำนวนขันมีดังนี้

ขันน้อย มีขัน 5 ,ขัน 8 ,ขัน 12 ,ขัน 24 ,ขัน 36

ขันหลวง มี ขัน 108-109 ,ขัน 227, ขัน 1000

(ขัน 1000 บางเจ้าสำนักได้กระทำแต่ไม่นิยมแพร่หลาย)

เครื่องประกอบขัน โดยหลักเกณฑ์ต้องขาดเสียมิได้คือ

1 หมากแห้ง ต้องเป็นหัว หัวหนึ่งจะมีหลายสิบเส้น มีจำนวนเส้น ร้อย พัน หมื่น หัวหนึ่งมีสิบเส้นถือว่าเป็นพันหนึ่ง ถ้าสิบหัว คือ หมากหมื่น เป็นต้น

2ผ้าขาว ผาแดง แล้วแต่สำนัก บางสำนักเอานิดเดียวประมาณผ้าเช็ดหน้าบ้าง แต่บางสำนักกำหนดเอาวาของเจ้าของขัน เป็นต้น ผ้าขาวผ้าแดงนี้ แทนครูบาอาจารย์ เช่น ผ้าแดง แทนครูที่ยังมีชีวิตอยู่ ผ้าขาว แทนครูที่ล่วงลับไปแล้ว

3 สวยดอก(กรวยดอกไม้)สร้างตามจำนวนขัน ถ้าถือขันมาก็ทำสวยมาก ดอกที่นิยมเอามาใส่ในสวย แล้วแต่สำนัก บางสำนักใช้ดอกเก็ดถว๋า บ้างก็ดอกงิ้ว ดอกจำปี ถ้าขันครูพวกทรงเจ้าเข้าผีลงขอนกระด้างมักใช้ดอกงิ้วทำสวย

4 สวยพลู ทำเท่าจำนวนขันที่จะถือ ภายในสวยจะมีใบพลูสี่ใบประกบกันแล้วเอาหมากแห้งที่ตัดแล้วสี่เสี้ยวยัดตรง กลาง

5เหล้า 1ขวด น้ำผึ้งป่าแท้1ขวด ข้าวเปลือกใส่ขวด1ขวด ข้าวสารใส่ขวด 1 ขวด นิยมใส่ขวดเหล้าแม่โขง

6เบี้ยหอย ตามจำนวนขัน ปัจจุบันไม่มีเบี้ยหอยก็ใช้เงินเหรียญบาทแทนจำนวนเบี้ยหอย

7เป้ง รูปสัตว์ต่าง ๆ ถือเป็นของศักดิ์สิทธิ์ สมัยก่อนนิยมเอาใส่ไว้ในขันตั้งเพื่อเพิ่มพลังแก่คนที่ถือขัน ถือคาถา ปัจจุบันหายาก มีไม่มีก็ได้

8ขันโตก ถ้าจะถือขันหลวงต้องโตกที่มีขนาดใหญ่เสียหน่อยเพราะเครื่องประกอบขันมีมาก ถ้าถือขันน้อยก้อลดขนาดลงมา พอสมควร ควรจะเป็นโตกใหม่ที่ไม่ผ่านการใช้งาน บางแห่งใช้กะละมัง

9เทียน นิยมใช้เทียนสี หรือเทียนขี้ผึ้ง มีน้ำหนักที่โบราณกำหนด เป็น บาท เฟื้อง ปัจจุบันมีขายอยู่ ต้องใส่ตามจำนวนขันที่ถือเช่นกัน ถ้าถือขัน12 ก็ใส่เทียน 12 เล่ม

10 ข้าวตอก แล้วแต่ละสำนัก ทั้งนี้ก็เพื่อความ เจริญ เฟื่องฟู เหมือนข้าวตอกที่นำมาคั่วแล้วพองออก

11 ฉัตร ธง อันนี้ก็แล้วแต่สำนักเช่นเดียวกัน อย่างสำนักผมต้องมีขอช้าง และเชือกประกำคล้องช้าง แตกต่างกันไป

หน้าหลักเว็บไซต์	ท่องเที่ยว ที่พัก ที่กิน	ข่าวสาร กิจกรรม	ตำแหน่งงานว่าง
ตลาดซื้อขาย	โปรโมชั่น ส่วนลดสินค้า	ติดต่อโฆษณา

คนเชียงราย สังคมเชียงราย	ห้องนั่งเล่น	การเกษตร ในเชียงราย	คุยเรื่องไอที - เทคโนโลยี
นักลงทุน การเงิน การธนาคาร	ศาสนา กิจกรรมทางวัด	เรื่องล้านนา ภาษากำเมือง	คนหางาน-งานหาคน
งานบ้านงานครัว คลีนิค สุขภาพ ฯลฯ	กีฬา	การศึกษา

แจกของฟรี	ซื้อขายสินค้าจิปาถะ-ทั่วไป	เสื้อผ้า รองเท้า เครื่องประดับ สินค้าแฟชั่น	เครื่องสำอางค์ ผลิตภัณฑ์เสริมความงาม
สัตว์เลี้ยง	คอมพิวเตอร์-สินค้าไอที	กล้องถ่ายรูป - อุปกรณ์ถ่ายภาพ	โทรศัพท์มือถือ เครื่องมือสื่อสาร
ซื้อขาย-เช่า-เซ้ง บ้าน ที่ดิน อาคารพาณิชย์	พระเครื่อง-วัตถุมงคล เครื่องรางของขลัง	ศูนย์กลาง-ซื้อขายรถยนต์	อะไหล่รถยนต์,อุปกรณ์ตกแต่งรถยนต์
ซื้อขาย-รถมอเตอร์ไซด์	อะไหล่ ของแต่ง มอเตอร์ไซด์	ศูนย์กลางซื้อขาย-จักรยาน	จานดาวเทียม-กล้องวงจรปิด-เคเบิ้ลทีวี

ชมรมนักตกปลาเชียงราย	CHIANGRAI 4 LOW	ชมรมคนรักรถ	ชมรมดนตรี
ชมรมนักกลอน